فراتر از چت! ورود به دنیای ایجنت‌ها
به کارگاه جامع دو ساعته خوش آمدید که شما را از مرز ساده چت‌بات‌ها به دنیای شگفت‌انگیز ایجنت‌های هوشمند می‌برد. در این سفر آموزشی، نه تنها با تفاوت‌های بنیادین میان سیستم‌های مکالمه‌ای ساده و ایجنت‌های چندکارهٔ هوشمند آشنا می‌شوید، بلکه دست به کار خواهید شد و گام‌به‌گام یک دستیار هوشمند واقعی خواهید ساخت.
این محتوای آموزشی بر پایهٔ یک گزارش مروری فنی جامع دربارهٔ ایجنت‌ها، مدل‌های زبانی متن‌باز و ابری، تکنولوژی‌های تولید ویدیو و صدا، ایجنت‌های تلفنی و پلتفرم Open WebUI بازنویسی و یکپارچه شده است. شما یاد خواهید گرفت که چگونه سرویس‌ها و فریم‌ورک‌های مختلف را انتخاب کنید، آن‌ها را پیاده‌سازی کنید و در نهایت به ایجنت‌های خود کار دقیق بسپارید تا نتایج قابل اطمینانی به دست آورید.
در پایان این کارگاه، شما قادر خواهید بود تا ایجنت‌هایی بسازید که نه تنها پاسخ می‌دهند، بلکه اقدام می‌کنند، برنامه‌ریزی می‌کنند و به طور خودکار وظایف پیچیده را انجام می‌دهند. این تحول از چت‌بات‌های واکنشی به ایجنت‌های فعال، آیندهٔ تعامل ما با هوش مصنوعی را شکل می‌دهد.
نقشهٔ راه کارگاه
بخش ۱: مفاهیم پایه
معماری مرجع ایجنت‌ها، تفاوت‌های اساسی با چت‌بات‌ها، و درک عمیق از نحوهٔ کار ایجنت‌های هوشمند
بخش ۲: فریم‌ورک‌ها و مدل‌ها
آشنایی با ابزارهای موجود از سطح ساده تا پیشرفته، مدل‌های متن‌باز و ابری، و انتخاب مناسب برای نیازهای شما
بخش ۳: دمو عملی
ساخت دستیار هوشمند مرحله‌به‌مرحله با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های واقعی که در پروژه‌های حرفه‌ای کاربرد دارند
بخش ۴: قابلیت‌های پیشرفته
یکپارچه‌سازی صدا و ویدیو، آواتارهای هوشمند، ایجنت‌های تلفنی و برآورد دقیق هزینه‌ها برای پروژه‌های واقعی
بخش ۵: استقرار سازمانی
معرفی Open WebUI برای سازمان‌ها، مدیریت امنیت، حاکمیت و کنترل دسترسی در محیط‌های حرفه‌ای
بخش ۶: بهره‌وری عملی
نحوهٔ صحیح سپردن کار به ایجنت‌ها، ارزیابی عملکرد، نگهداشت و بهبود مستمر سیستم‌های ایجنتی
خروجی‌های یادگیری
در پایان این کارگاه جامع، شما مهارت‌ها و دانش عملی زیر را کسب خواهید کرد که شما را قادر می‌سازد تا ایجنت‌های هوشمند حرفه‌ای بسازید و مدیریت کنید:
01
تشخیص و طراحی معماری
تفاوت چت‌بات واکنشی با ایجنت ابزارمند و مسئله‌محور را به طور کامل درک کنید و بتوانید معماری مناسب را برای سناریوهای مختلف طراحی کنید
02
انتخاب فریم‌ورک و مدل
بر اساس نیازهای سازمانی، آموزشی و تکنیکال، بهترین فریم‌ورک‌ها و مدل‌های زبانی را انتخاب و پیاده‌سازی کنید
03
پیاده‌سازی زنجیره و ReAct
زنجیرهٔ کاری و الگوی ReAct را برای تصمیم‌گیری هوشمند و فراخوانی ابزارها به طور عملی پیاده‌سازی کنید
04
افزودن حافظه و RAG
سیستم‌های حافظه و بازیابی افزوده با تولید (RAG) را برای پاسخ‌های دقیق‌تر و مستند یکپارچه کنید
05
یکپارچه‌سازی گفتار و تصویر
تکنولوژی‌های Whisper، تبدیل متن به گفتار، تولید ویدیو و آواتار را در ایجنت‌های خود ادغام کنید
06
برآورد هزینه و استقرار تولیدی
هزینه‌ها را به طور دقیق برآورد کنید و پایلوت‌های تولیدی با کیفیت حرفه‌ای طراحی و اجرا نمایید
تعاریف کلیدی: چت‌بات در برابر ایجنت
چت‌بات سنتی
چت‌بات‌های سنتی سیستم‌هایی هستند که صرفاً مکالمه‌محور عمل می‌کنند. آن‌ها بدون هیچ قابلیت اقدام در دنیای واقعی، تنها به ارائه پاسخ‌های متنی محدود می‌شوند. این سیستم‌ها معمولاً بر اساس الگوهای از پیش تعریف‌شده یا مدل‌های زبانی ساده کار می‌کنند.
  • محدود به تعامل متنی
  • فاقد دسترسی به ابزارها و APIها
  • بدون قابلیت برنامه‌ریزی یا اقدام واقعی
  • پاسخ‌های واکنشی و سطحی
ایجنت هوشمند
ایجنت‌های هوشمند سیستم‌های هدف‌محور هستند که با دسترسی به ابزارها و APIهای مختلف، قادر به برنامه‌ریزی، اجرای اقدامات واقعی، دریافت بازخورد و تکرار فرآیند تا رسیدن به نتیجه مطلوب هستند. آن‌ها می‌توانند به طور خودکار وظایف پیچیده را شکسته و حل کنند.
  • دسترسی کامل به ابزارها و APIها
  • قابلیت برنامه‌ریزی و استدلال
  • اجرای اقدامات در دنیای واقعی
  • یادگیری از بازخورد و بهبود مستمر
جستجو در وب
یافتن اطلاعات به‌روز از منابع آنلاین
کوئری پایگاه‌داده
دسترسی و پردازش داده‌های ساختاریافته
اجرای کد
اجرای اسکریپت‌ها و محاسبات پیچیده
تولید محتوا
ساخت فایل، ویدیو و صدا
تماس تلفنی
برقراری ارتباط صوتی خودکار
چرا الان؟ موج جدید هوش مصنوعی
ایجنت‌های هوشمند در حال حاضر به دلایل متعددی در حال تبدیل شدن به یک تکنولوژی اصلی و کاربردی هستند. این تحول نتیجهٔ همگرایی چندین پیشرفت کلیدی در حوزهٔ هوش مصنوعی و زیرساخت‌های فنی است که به طور هم‌زمان رخ داده‌اند.
1
بلوغ مدل‌های زبانی
مدل‌های زبانی بزرگ به نقطه‌ای رسیده‌اند که قادر به فراخوانی دقیق توابع (Function Calling) و استدلال پیچیده هستند. این قابلیت پایه و اساس ایجنت‌های هوشمند را تشکیل می‌دهد.
2
ظهور مدل‌های متن‌باز
مدل‌های متن‌باز قدرتمند مانند Mistral، Mixtral و Llama با کارایی بالا و هزینهٔ پایین، دموکراتیزه کردن دسترسی به تکنولوژی ایجنت‌ها را ممکن ساخته‌اند.
3
اکوسیستم هاست ابری
پلتفرم‌های هاستینگ ابری و سازمانی مانند Open WebUI، استقرار و مدیریت ایجنت‌ها را در مقیاس سازمانی با امنیت بالا فراهم کرده‌اند.
4
تکنولوژی‌های چندرسانه‌ای
سرویس‌های پیشرفتهٔ تولید ویدیو، آواتار، صدا و ایجنت‌های بلادرنگ برای تماس تلفنی، تجربهٔ کاربری کاملاً جدیدی ارائه می‌دهند.
این عوامل در کنار یکدیگر شرایط ایده‌آلی را برای بلوغ و گسترش ایجنت‌های هوشمند ایجاد کرده‌اند. سازمان‌ها اکنون می‌توانند بدون نیاز به سرمایه‌گذاری عظیم، ایجنت‌هایی بسازند که کارهای پیچیده را به طور خودکار و با کیفیت بالا انجام دهند.
بلوک‌های سازندهٔ یک ایجنت
یک ایجنت هوشمند از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام نقش خاصی در عملکرد کلی سیستم ایفا می‌کنند. درک این اجزا و نحوهٔ تعامل آن‌ها برای طراحی و پیاده‌سازی ایجنت‌های موفق ضروری است.
موتور زبانی (LLM)
هسته اصلی ایجنت که مسئول استدلال، درک زبان طبیعی و تصمیم‌گیری است. این مدل می‌تواند متن‌باز یا ابری باشد.
ابزارها (Tools)
مجموعه‌ای از قابلیت‌ها شامل جستجوی وب، دسترسی به پایگاه‌داده، تولید فایل، پردازش صدا و ویدیو، و تماس تلفنی که ایجنت از آن‌ها استفاده می‌کند.
ارکستریشن
مکانیزم هماهنگی کننده که از الگوهایی مانند ReAct یا Plan-Act برای مدیریت جریان کار و تصمیم‌گیری‌های میان‌مرحله‌ای استفاده می‌کند.
حافظه (Memory)
سیستم نگهداری اطلاعات شامل حافظهٔ کوتاه‌مدت برای تاریخچهٔ مکالمه و حافظهٔ بلندمدت برای ذخیره فکت‌های پایدار. همچنین RAG (بازیابی افزوده با تولید) برای دسترسی به دانش سازمانی.
نظارت و ارزیابی
سیستم‌های Telemetry برای ثبت رویدادها، ارزیابی عملکرد با سنجه‌های کمی و کیفی، و بهبود مستمر بر اساس داده‌های واقعی.
حاکمیت و امنیت
لایه‌های کنترل دسترسی مبتنی بر نقش (RBAC)، سیاست‌های امنیتی، ممیزی رویدادها و مدیریت هویت برای حفظ امنیت و انطباق با قوانین.
معماری مرجع (سطح بالا)
معماری یک ایجنت هوشمند شامل چندین لایهٔ متمایز است که با یکدیگر تعامل می‌کنند تا تجربه‌ای یکپارچه و کارآمد ایجاد کنند. این معماری به گونه‌ای طراحی شده که هم قابلیت مقیاس‌پذیری داشته باشد و هم امنیت لازم را برای استفاده‌های سازمانی فراهم کند.
در این معماری، کاربر از طریق یک رابط کاربری با هماهنگ‌ساز ایجنت تعامل می‌کند. هماهنگ‌ساز وظیفهٔ دریافت درخواست‌ها، مشورت با LLM برای استدلال و تصمیم‌گیری، بررسی سیاست‌های امنیتی، و اجرای اقدامات مورد نیاز از طریق ابزارها را بر عهده دارد.
1
Thought (تفکر)
ایجنت درک خود از مسئله و برنامهٔ اقدام را به صورت داخلی پردازش می‌کند
2
Action (اقدام)
فراخوانی یک ابزار یا API با پارامترهای دقیق برای اجرای گام بعدی
3
Observation (مشاهده)
دریافت و پردازش نتیجهٔ اجرای ابزار برای ادامه تصمیم‌گیری
4
Final Answer (پاسخ نهایی)
ارائهٔ نتیجهٔ نهایی به کاربر پس از تکمیل چرخهٔ کار
این الگوی ReAct به ایجنت اجازه می‌دهد تا به صورت تکرارشونده به هدف نزدیک شود و در صورت نیاز مسیر خود را اصلاح کند. اتصال به سرویس‌های ابری و لوکال نیز امکان مقیاس‌پذیری و امنیت مناسب را فراهم می‌کند.
الگوی کنترلی: ReAct
الگوی ReAct (Reasoning and Acting) یکی از رایج‌ترین و قدرتمندترین الگوهای کنترلی برای ایجنت‌های هوشمند است. این الگو ترکیبی از استدلال و اقدام را ارائه می‌دهد که به ایجنت امکان می‌دهد تا مسائل پیچیده را به صورت گام‌به‌گام حل کند.
Thought (تفکر)
ایجنت به صورت داخلی دربارهٔ مسئله، اطلاعات موجود و گام بعدی استدلال می‌کند. این فرآیند برای کاربر نهایی پنهان است اما برای تصمیم‌گیری درست ضروری است.
Action (اقدام)
بر اساس تفکر، ایجنت یک ابزار مشخص را با پارامترهای دقیق فراخوانی می‌کند. این می‌تواند جستجوی وب، کوئری پایگاه‌داده، اجرای کد یا هر عملیات دیگری باشد.
Observation (مشاهده)
نتیجهٔ اجرای ابزار دریافت و پردازش می‌شود. این خروجی به عنوان ورودی جدید برای چرخهٔ بعدی استدلال استفاده می‌شود.
Loop (تکرار)
این چرخه تا زمانی که ایجنت به پاسخ یا نتیجهٔ اجرایی نهایی برسد، تکرار می‌شود. در هر تکرار، ایجنت بر اساس مشاهدات جدید تصمیم می‌گیرد.
مزیت اصلی الگوی ReAct در قابلیت خودتصحیحی آن است. اگر ایجنت متوجه شود که نتیجهٔ یک اقدام انتظاراتش را برآورده نکرده، می‌تواند رویکرد خود را تغییر دهد و مسیر جدیدی را امتحان کند. این الگو پشتیبانی گسترده‌ای در چارچوب‌های محبوب مانند LangChain دارد و برای طیف وسیعی از کاربردها مناسب است.

الگوی ReAct به ویژه برای وظایفی که نیاز به چندین گام تعاملی دارند، مانند تحقیق، تحلیل داده و حل مسائل چندمرحله‌ای، بسیار مؤثر است.
الگوی کنترلی: Plan–Act–Reflect
الگوی Plan–Act–Reflect رویکردی استراتژیک‌تر برای کنترل ایجنت‌ها ارائه می‌دهد. این الگو به ویژه برای وظایف پیچیده چندمرحله‌ای که احتمال خطا در آن‌ها بالاست، بسیار مناسب است. در این رویکرد، ایجنت ابتدا کل مسیر را برنامه‌ریزی می‌کند، سپس اجرا کرده و در نهایت نتایج را ارزیابی می‌کند.
Plan (برنامه‌ریزی)
در این مرحله، ایجنت هدف کلی را به گام‌های کوچک‌تر و قابل مدیریت تقسیم می‌کند. این برنامهٔ اجرایی شامل ترتیب گام‌ها، ابزارهای مورد نیاز، و معیارهای موفقیت است. برنامه‌ریزی دقیق کلید موفقیت در وظایف پیچیده است.
Act (اجرا)
ایجنت هر گام از برنامه را به ترتیب اجرا می‌کند. در هر گام، ابزار مناسب با پارامترهای دقیق فراخوانی می‌شود و نتایج ثبت می‌گردد. اجرای منظم و دقیق برنامه به دستیابی به نتایج قابل پیش‌بینی کمک می‌کند.
Reflect (بازاندیشی)
پس از اجرای هر گام یا تمام برنامه، ایجنت کیفیت نتایج را ارزیابی می‌کند. آیا هدف برآورده شده؟ آیا انحرافی از مسیر رخ داده؟ آیا نیاز به اصلاح برنامه است؟ این بازاندیشی باعث یادگیری و بهبود می‌شود.
مزایای Plan–Act–Reflect
  • برنامه‌ریزی جامع قبل از اقدام
  • کاهش خطاهای تصادفی
  • قابلیت اصلاح مسیر
  • یادگیری از تجربه
  • مناسب برای وظایف پیچیده
کاربردهای ایده‌آل
این الگو برای پروژه‌های تحقیقاتی، تهیهٔ گزارش‌های جامع، تحلیل‌های چندمرحله‌ای، و سناریوهایی که هزینهٔ خطا بالاست، بسیار مناسب است. همچنین در محیط‌هایی که نیاز به توضیح و شفافیت فرآیند تصمیم‌گیری وجود دارد، عملکرد بهتری نسبت به ReAct ساده دارد.
حافظه و RAG
حافظه و سیستم بازیابی افزوده با تولید (RAG) دو مؤلفهٔ حیاتی هستند که به ایجنت‌ها اجازه می‌دهند تا از اطلاعات گذشته یاد بگیرند و به دانش سازمانی دسترسی داشته باشند. این قابلیت‌ها تفاوت اساسی بین یک چت‌بات ساده و یک ایجنت هوشمند و مفید ایجاد می‌کنند.
حافظهٔ کوتاه‌مدت
این حافظه شامل تاریخچهٔ مکالمهٔ جاری است و به ایجنت اجازه می‌دهد تا زمینهٔ گفتگو را حفظ کند و به سؤالات بعدی با در نظر گرفتن تعاملات قبلی پاسخ دهد. این حافظه معمولاً با محدودیت context window مدل زبانی محدود می‌شود.
حافظهٔ بلندمدت
اطلاعات پایدار دربارهٔ کاربر، ترجیحات، فکت‌های ثابت و دانش سازمانی در این حافظه نگهداری می‌شود. این اطلاعات می‌تواند بین جلسات مختلف حفظ شده و باعث شخصی‌سازی تجربه شود. پروفایل کاربران و تاریخچهٔ تعاملات گذشته در این دسته قرار می‌گیرند.
RAG (بازیابی افزوده)
سیستم RAG به ایجنت اجازه می‌دهد تا قبل از پاسخ دادن، اسناد مرتبط را از بانک‌های دانش، پایگاه‌های داده سازمانی یا وب جستجو کرده و محتوای آن‌ها را در تولید پاسخ لحاظ کند. این رویکرد دقت را افزایش و توهم‌زایی (hallucination) را کاهش می‌دهد.
01
مزیت اول: پاسخ‌های مستند
با استفاده از RAG، تمام پاسخ‌ها بر اساس اسناد واقعی و قابل ارجاع هستند، نه اطلاعات خیالی یا نامعتبر
02
مزیت دوم: کاهش توهم‌زایی
چون مدل به جای تکیه بر دانش پارامتری خود، از اسناد بازیابی‌شده استفاده می‌کند، احتمال تولید اطلاعات نادرست کاهش می‌یابد
03
مزیت سوم: به‌روزرسانی آسان
برای به‌روزرسانی دانش ایجنت، کافی است اسناد جدید به بانک دانش اضافه شوند، بدون نیاز به آموزش مجدد مدل
Function/Tool Calling در عمل
فراخوانی توابع (Function Calling) قابلیتی است که به مدل‌های زبانی اجازه می‌دهد تا ابزارها و APIهای خارجی را به صورت ساختاریافته فراخوانی کنند. این قابلیت اساس کار ایجنت‌های عملیاتی است و نیازمند طراحی دقیق و مدیریت صحیح خطاهاست.
تعریف Schema
برای هر تابع، یک Schema مشخص شامل نام، توضیحات، پارامترهای ورودی با تایپ‌های دقیق، و مثال‌هایی از خروجی تعریف می‌شود. این Schema به مدل کمک می‌کند تا تابع را صحیح فراخوانی کند.
آموزش و تنظیم
مدل باید یاد بگیرد که چگونه و چه زمانی یک تابع خاص را فراخوانی کند. این ممکن است نیاز به Few-shot examples یا Fine-tuning داشته باشد، به ویژه در مدل‌های متن‌باز که خروجی تابع آن‌ها نیاز به تنظیم دارد.
Validation و خطایابی
پارامترهای دریافتی از مدل باید قبل از اجرای واقعی تابع اعتبارسنجی شوند. سیستم باید قادر به مدیریت خطاها، retry منطقی، و ارائهٔ پیام‌های خطای مفید به مدل باشد تا بتواند اصلاح کند.

نکتهٔ مهم: مدل‌های متن‌باز اغلب نیاز به تنظیم خروجی تابع دارند تا خطای قالب کاهش یابد. استفاده از Prompt Engineering دقیق و ارائهٔ مثال‌های کافی می‌تواند تفاوت زیادی در نرخ موفقیت فراخوانی توابع ایجاد کند.
# مثال تعریف یک تابع در LangChain from langchain.tools import tool @tool def search_database(query: str, filters: dict = None) -> str: """ جستجو در پایگاه‌داده سازمانی Args: query: متن جستجو filters: فیلترهای اختیاری (مثلاً {"date": "2024-01-01"}) Returns: نتایج جستجو به صورت JSON """ # پیاده‌سازی واقعی return search_results
ارزیابی ایجنت (Agent Eval)
ارزیابی عملکرد ایجنت‌ها یکی از مهم‌ترین بخش‌های چرخهٔ توسعه است. بدون سنجش دقیق، نمی‌توانیم بفهمیم که ایجنت تا چه حد موفق عمل می‌کند و کجاها نیاز به بهبود دارد. ارزیابی باید هم جنبه‌های کیفی و هم کمی را در بر بگیرد.
95%
Task Success Rate
درصد وظایفی که ایجنت آن‌ها را با موفقیت کامل انجام می‌دهد
87%
Action Accuracy
دقت انتخاب ابزار و پارامترهای صحیح برای هر اقدام
2.3s
Average Latency
میانگین زمان پاسخ‌دهی ایجنت برای تکمیل یک وظیفه
$0.15
Cost Per Task
هزینهٔ متوسط برای اجرای یک وظیفه (شامل LLM و APIها)
سنجه‌های کیفی
  • Task Success Rate: درصد موفقیت در تکمیل کامل وظایف
  • Action Accuracy: دقت در انتخاب ابزار و پارامترها
  • Retrieval Precision/Recall: دقت بازیابی اطلاعات مرتبط
  • Response Quality: کیفیت و وضوح پاسخ‌های نهایی
  • Attribution Accuracy: صحت ارجاع به منابع
سنجه‌های عملیاتی
  • Latency: زمان پاسخ‌دهی (P50, P95, P99)
  • Cost per Token/Minute: هزینهٔ واقعی استفاده
  • Error Rate: نرخ خطاها و استثناها
  • Retry Count: تعداد دفعات تلاش مجدد
  • Resource Utilization: میزان استفاده از منابع
برای ارزیابی جامع، نیاز به ایجاد دیتاست‌های مرجع (Golden Sets) داریم که شامل سناریوهای واقعی و نتایج مورد انتظار هستند. این دیتاست‌ها باید به طور مرتب به‌روز شوند و تست‌های A/B روی تغییرات Prompt، Policy و Tooling انجام گیرد. همچنین لاگ‌های قابل ردیابی برای هر Thought، Action و Observation ضروری هستند.
ایمنی، حریم و حاکمیت
در استقرار ایجنت‌های هوشمند در محیط‌های سازمانی، امنیت، حفظ حریم خصوصی و حاکمیت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند. این جنبه‌ها نه تنها برای محافظت از داده‌های حساس ضروری هستند، بلکه برای انطباق با قوانین و مقررات نیز الزامی‌اند.
1
کنترل دسترسی مبتنی بر نقش
محدودسازی ابزارها و داده‌ها بر اساس نقش کاربر (RBAC) تضمین می‌کند که هر فرد فقط به منابعی که برای انجام وظایفش نیاز دارد دسترسی داشته باشد. این شامل محدودیت روی ابزارهای حساس، APIهای خاص و پایگاه‌های داده محرمانه است.
2
سیاست‌های ورودی/خروجی
استفاده از ابزارهایی مانند LLM Guard برای بررسی و فیلتر کردن ورودی و خروجی‌ها. این سیاست‌ها می‌توانند محتوای مخرب، اطلاعات شخصی (PII)، یا داده‌های حساس را شناسایی و مسدود کنند.
3
ثبت و ممیزی رویدادها
تمام تعاملات، اقدامات و تصمیمات ایجنت باید به طور کامل ثبت شوند. این لاگ‌ها برای بررسی حوادث، تحلیل رفتار ایجنت و پاسخگویی در مواقع لزوم ضروری هستند.
4
مدیریت هویت سازمانی
یکپارچه‌سازی با سیستم‌های مدیریت هویت سازمانی (SCIM/SAML/OIDC) برای احراز هویت یکپارچه، مدیریت متمرکز کاربران و همگام‌سازی خودکار دسترسی‌ها با سیستم‌های HR.

برای سازمان‌هایی که با داده‌های بسیار حساس کار می‌کنند، استقرار On-Premise و استفاده از مدل‌های متن‌باز می‌تواند راه‌حل مناسبی برای حفظ کنترل کامل بر داده‌ها باشد.
فریم‌ورک‌ها: LangChain (Overview)
LangChain یکی از محبوب‌ترین و جامع‌ترین فریم‌ورک‌ها برای ساخت ایجنت‌های هوشمند است. این فریم‌ورک با ارائهٔ ابزارهای غنی برای ساخت Chain و Agent، فرآیند توسعه را بسیار ساده و سریع می‌کند. LangChain هم برای پروتوتایپ‌های سریع و هم برای استقرارهای Production مناسب است.
ساخت Chain و Agent
LangChain امکان ایجاد زنجیره‌های پیچیده از عملیات را با سینتکس ساده فراهم می‌کند. شما می‌توانید PromptTemplate، LLM، Parser و Tool را به راحتی به هم متصل کنید و یک جریان کار پیچیده بسازید.
Tooling غنی
کتابخانهٔ گستردهٔ ابزارهای از پیش ساخته شده شامل جستجوی وب، دسترسی به پایگاه‌داده، اجرای کد، تولید تصویر، و بسیاری دیگر. شما همچنین می‌توانید به راحتی ابزارهای سفارشی خود را تعریف کنید.
حافظه و RAG
پشتیبانی کامل از سیستم‌های حافظه (مکالمه‌ای، بافر، خلاصه) و RAG با یکپارچه‌سازی آسان با Vector Stores مختلف مانند FAISS، Chroma، Pinecone و Weaviate.
اتصال به سرویس‌ها
اتصال یکپارچه به Hugging Face، OpenAI، Anthropic، Google، Cohere و بسیاری APIهای دیگر. امکان استفاده هم‌زمان از چندین مدل و سرویس برای کاربردهای مختلف.
مزایای کلیدی
  • سینتکس ساده و قابل فهم
  • مستندات جامع و جامعهٔ فعال
  • ماژولار و قابل توسعه
  • پشتیبانی از الگوی ReAct
  • قابلیت استقرار روی ابر
LangChain همچنین ابزارهای دیباگ و مانیتورینگ مانند LangSmith را ارائه می‌دهد که امکان ردیابی دقیق عملکرد ایجنت‌ها، شناسایی مشکلات و بهینه‌سازی Prompt و Chain را فراهم می‌کند. این قابلیت‌ها LangChain را به انتخاب ایده‌آلی برای پروژه‌های جدی تبدیل کرده‌اند.
استقرار ایجنت با LangChain روی ابر
پس از ساخت یک ایجنت با LangChain، گام بعدی استقرار آن روی زیرساخت ابری است تا بتواند به صورت ۲۴/۷ در دسترس باشد و ترافیک واقعی را مدیریت کند. گزینه‌های مختلفی برای استقرار وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
AWS EC2
استقرار روی Amazon EC2 کنترل کامل بر محیط اجرا، امکان انتخاب نوع Instance مناسب و مقیاس‌پذیری افقی را فراهم می‌کند. مناسب برای پروژه‌های بزرگ با نیاز به سفارشی‌سازی بالا.
DigitalOcean و Paperspace
این پلتفرم‌ها رابط کاربری ساده‌تر و قیمت‌گذاری شفاف‌تری نسبت به AWS دارند. Paperspace/Gradient به ویژه برای کارهای ML و استقرار مدل‌های یادگیری ماشین بهینه شده است.
Hugging Face Endpoints
راه‌حل مدیریت‌شده برای میزبانی مدل‌های Transformer با قابلیت auto-scaling، مانیتورینگ و نسخه‌بندی. بسیار مناسب برای تیم‌هایی که می‌خواهند از پیچیدگی‌های مدیریت زیرساخت اجتناب کنند.
01
بسته‌بندی با Docker
ایجنت و تمام وابستگی‌هایش را در یک Docker Image بسته‌بندی کنید تا اطمینان حاصل شود که در هر محیطی یکسان اجرا می‌شود
02
تنظیم CI/CD
از GitHub Actions، GitLab CI یا Jenkins برای خودکارسازی فرآیند build، test و deployment استفاده کنید
03
پیکربندی امنیت
درگاه امن (HTTPS)، احراز هویت، محدودیت rate limiting و فایروال را پیکربندی کنید
04
مانیتورینگ و مقیاس‌گذاری
ابزارهای مانیتورینگ (Prometheus، Grafana) و استراتژی مقیاس‌گذاری افقی را پیاده‌سازی کنید
مدل‌های متن‌باز مناسب ایجنت‌ها
مدل‌های زبانی متن‌باز در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند و اکنون برای بسیاری از کاربردهای ایجنتی رقابت‌پذیر با مدل‌های تجاری هستند. استفاده از این مدل‌ها مزایای متعددی از جمله کنترل کامل بر داده‌ها، قابلیت سفارشی‌سازی و کاهش هزینه‌های بلندمدت را به همراه دارد.
Mistral 7B و Mixtral
خانواده مدل‌های Mistral با عملکرد فوق‌العاده در وظایف استدلالی و ابزارمحور. Mixtral-8×7B به ویژه برای کارهای پیچیده مناسب است. پشتیبانی خوب از Function Calling پس از تنظیم.
Llama 2/3
مدل‌های محبوب Meta با نسخه‌های مختلف از 7B تا 70B پارامتر. جامعهٔ بزرگ، مستندات عالی و تعداد زیادی Fine-tune موجود برای کاربردهای خاص. مناسب برای استقرار On-Premise.
SOLAR-10.7B
مدل کره‌ای با عملکرد قابل توجه در بنچمارک‌ها. معماری نوآورانه Depth-Upscaling و کارایی بالا برای استدلال. گزینهٔ خوب برای پروژه‌های چندزبانه.
OpenHermes-7B
مدل متن‌باز با تمرکز بر Function Calling و کارهای ابزارمحور. آموزش دیده روی دیتاست‌های خاص برای بهبود قابلیت استفاده از ابزارها.
Vicuna
Fine-tune شده بر روی مکالمات واقعی کاربران. عملکرد خوب در محاوره و قابلیت‌های چندنوبتی. مناسب برای دستیارهای مکالمه‌ای.
Falcon 40B
مدل قدرتمند با 40 میلیارد پارامتر، عملکرد رقابتی با مدل‌های بزرگ‌تر تجاری. نیاز به GPU قوی‌تر اما نتایج استثنایی برای وظایف پیچیده.

عملکرد این مدل‌های متن‌باز در وظایف ابزارمحور و زنجیره‌ای رقابتی است، به شرطی که خروجی تابع و Prompt آن‌ها به درستی تنظیم شود. سرمایه‌گذاری در Prompt Engineering و احتماً Few-shot Fine-tuning می‌تواند نتایج بسیار بهتری به همراه داشته باشد.
انتخاب مدل: معیارهای عملی
انتخاب مدل مناسب برای ایجنت شما تصمیمی استراتژیک است که بر عملکرد، هزینه و قابلیت‌های آن تأثیر مستقیم می‌گذارد. معیارهای متعددی وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند تا بهترین تصمیم برای نیازهای خاص پروژه شما گرفته شود.
1
کیفیت استدلال و Tool-Use
مهم‌ترین معیار، توانایی مدل در استدلال صحیح و فراخوانی دقیق ابزارهاست. برخی مدل‌ها برای کارهای چت عالی هستند اما در Function Calling ضعیف عمل می‌کنند. حتماً روی وظایف واقعی خود تست کنید.
2
هزینهٔ استقرار و استفاده
هزینه‌ها شامل GPU/سرور (برای self-hosting)، API calls (برای مدل‌های ابری)، و هزینهٔ توسعه/نگهداری است. مدل‌های کوچک‌تر (7B) روی GPU متوسط اجرا می‌شوند ولی مدل‌های بزرگ‌تر (70B+) نیاز به زیرساخت گران‌تری دارند.
3
تأخیر (Latency)
سرعت پاسخ‌دهی برای تجربهٔ کاربری حیاتی است. مدل‌های کوچک‌تر معمولاً سریع‌تر هستند. برای ایجنت‌های بلادرنگ (مانند تماس تلفنی)، latency باید زیر 1-2 ثانیه باشد.
4
پشتیبانی از زبان فارسی
اگر نیاز به کار با فارسی دارید، باید مدل را روی داده‌های فارسی تست کنید. برخی مدل‌ها روی داده‌های انگلیسی آموزش دیده‌اند و با زبان‌های دیگر ضعیف هستند. احتمالاً نیاز به Fine-tuning روی کورپوس فارسی خواهید داشت.
5
حریم خصوصی و On-Prem
آیا داده‌های شما حساس هستند؟ آیا قوانین محلی ارسال داده به خارج را محدود می‌کنند؟ در این موارد، self-hosting یک مدل متن‌باز ضروری است.
6
نیاز به تنظیم و Fine-tune
برخی کاربردها نیاز به Fine-tuning روی داده‌های خاص دارند. آیا مدل این قابلیت را دارد؟ آیا ابزارها و مستندات کافی موجود است؟ Fine-tuning برای بهبود Tool Calling و Format Adherence بسیار مفید است.
استقرار مدل‌های باز: Hugging Face Endpoints
Hugging Face Inference Endpoints راه‌حلی مدیریت‌شده برای استقرار مدل‌های زبانی بزرگ ارائه می‌دهد. این سرویس پیچیدگی‌های مدیریت GPU، auto-scaling و مانیتورینگ را برطرف می‌کند و به شما اجازه می‌دهد تا روی ساخت ایجنت تمرکز کنید.
مزایای کلیدی
  • استقرار با چند کلیک
  • Auto-scaling خودکار بر اساس بار
  • انتخاب GPU مناسب (T4، A10، A100)
  • مانیتورینگ و لاگ‌های جامع
  • نسخه‌بندی و rollback آسان
  • امنیت و رمزگذاری
01
انتخاب مدل
از Hub Hugging Face مدل مورد نظر را انتخاب کنید یا مدل سفارشی خود را آپلود نمایید
02
پیکربندی Endpoint
نوع GPU، تعداد Replica، و سیاست Auto-scaling را مشخص کنید
03
استقرار
مدل به صورت خودکار build، deploy و در دسترس قرار می‌گیرد
04
اتصال از LangChain
با استفاده از HuggingFaceEndpoint کلاس، به راحتی از LangChain متصل شوید
from langchain_community.llms import HuggingFaceEndpoint llm = HuggingFaceEndpoint( endpoint_url="https://YOUR-ENDPOINT.aws.endpoints.huggingface.cloud", huggingfacehub_api_token="YOUR_TOKEN", task="text-generation", model_kwargs={"max_new_tokens": 512, "temperature": 0.7} )

نکته: برای بهینه‌سازی هزینه، از Replica count پایین شروع کنید و بر اساس ترافیک واقعی، auto-scaling را تنظیم کنید. مانیتورینگ منظم به شما کمک می‌کند تا balance بهینه بین هزینه و performance را پیدا کنید.
استقرار روی GPU Cloud
برای کنترل کامل‌تر بر محیط اجرا یا استقرار مدل‌های سفارشی‌شده، می‌توانید مستقیماً روی GPU Cloud Providers استقرار انجام دهید. این رویکرد انعطاف‌پذیری بیشتری ارائه می‌دهد اما نیازمند دانش فنی بیشتر و مدیریت دستی است.
AWS EC2 (P3/P4/G5 Instances)
Amazon Web Services گزینه‌های متنوعی از GPU Instances ارائه می‌دهد. می‌توانید از text-generation-webui یا کتابخانهٔ Transformers مستقیماً استفاده کنید. مزیت: زیرساخت قدرتمند و قابل اعتماد. معایب: پیچیدگی بیشتر و هزینهٔ بالاتر.
DigitalOcean GPU Droplets
رابط کاربری ساده‌تر و قیمت‌گذاری شفاف‌تر نسبت به AWS. مناسب برای پروژه‌های متوسط و استارتاپ‌ها. GPU Instances با پیکربندی‌های مختلف در دسترس است.
Paperspace Gradient
پلتفرم تخصصی برای ML/AI با قابلیت‌های مناسب برای آموزش و استنتاج. رابط کاربری دوستانه، Jupyter notebooks یکپارچه، و قیمت‌های رقابتی برای استفاده‌های آزمایشی و تولیدی.
امنیت شبکه
پیکربندی Firewall، محدودسازی IP، استفاده از VPN برای دسترسی مدیریتی، و فعال‌سازی HTTPS با گواهی معتبر
مدیریت کلیدها و Secrets
استفاده از AWS Secrets Manager، HashiCorp Vault یا راه‌حل‌های مشابه برای نگهداری API keys و اطلاعات حساس
پایش هزینه
تنظیم Alert برای هزینه‌های غیرمنتظره، استفاده از Reserved یا Spot Instances برای کاهش هزینه در AWS
هاستینگ به‌صورت سرویس
اگر می‌خواهید سریع‌تر شروع کنید و از پیچیدگی‌های مدیریت زیرساخت اجتناب کنید، سرویس‌های هاستینگ مدیریت‌شده گزینهٔ عالی هستند. این پلتفرم‌ها امکان استقرار مدل‌های سفارشی را با چند کلیک فراهم می‌کنند.
Replicate
Replicate یک پلتفرم ساده و قدرتمند برای استقرار مدل‌های ML است. شما مدل خود را push می‌کنید، Replicate آن را build و serve می‌کند، و یک API آماده استفاده به شما می‌دهد.
  • Auto-scaling خودکار
  • قیمت‌گذاری بر اساس استفاده
  • پشتیبانی از فریم‌ورک‌های مختلف
  • مستندات عالی و مثال‌های آماده
Banana
Banana برای استقرار مدل‌های ML با تمرکز بر کارایی و هزینهٔ پایین طراحی شده است. Cold start سریع و قابلیت مقیاس‌پذیری آسان از ویژگی‌های کلیدی آن است.
  • قیمت رقابتی
  • Cold start کم‌تر از 5 ثانیه
  • مناسب برای MVP و تیم‌های کوچک
  • Dashboard مدیریتی ساده
مناسب برای چه کسانی؟
این سرویس‌ها برای استارتاپ‌ها، MVP های سریع، تیم‌های کوچک، و پروژه‌هایی که می‌خواهند سریع به بازار بروند بسیار مناسب هستند. هزینهٔ اولیه کم و نیازی به تخصص DevOps ندارید.
محدودیت‌ها
کنترل کم‌تری نسبت به self-hosting دارید. برای پروژه‌های بسیار بزرگ با ترافیک بالا ممکن است هزینه‌بر باشد. برای کاربردهای با نیاز به latency بسیار پایین، ممکن است مناسب نباشد.
ابزارها: وب‌جستجو، پایگاه‌داده، محاسبات
ایجنت‌های هوشمند قدرت واقعی خود را از ابزارهایی که به آن‌ها دسترسی دارند می‌گیرند. سه دسته اصلی ابزارها شامل جستجوی وب برای یافتن اطلاعات به‌روز، اتصال به پایگاه‌های داده برای عملیات CRUD و تحلیل، و ابزارهای محاسباتی برای اجرای کد و پردازش داده هستند.
وب‌جستجو
ابزارهای جستجوی وب به ایجنت اجازه می‌دهند تا اطلاعات به‌روز از اینترنت بیابد. سرویس‌های محبوب شامل Brave Search، DuckDuckGo API و SearXNG (متن‌باز) هستند. این ابزارها معمولاً نتایج را به همراه عنوان، خلاصه و لینک برمی‌گردانند.
اتصال به پایگاه‌داده
ابزارهای SQL و NoSQL به ایجنت امکان می‌دهند تا داده‌ها را query، insert، update و delete کند. می‌توان محدودیت‌های امنیتی (مثلاً فقط SELECT) اعمال کرد. پشتیبانی از PostgreSQL، MySQL، MongoDB، Redis و دیگر دیتابیس‌های محبوب.
ابزارهای محاسباتی
Python Tool به ایجنت اجازه اجرای کد پایتون می‌دهد. این ابزار باید در یک Sandbox امن با محدودیت‌های زمان اجرا و مصرف منابع اجرا شود. مناسب برای محاسبات ریاضی، پردازش داده و تولید نمودار.

نکتهٔ امنیتی مهم: هنگام ارائهٔ ابزار اجرای کد یا دسترسی به پایگاه‌داده، حتماً محدودیت‌های امنیتی قوی اعمال کنید. استفاده از Sandbox ها، محدودسازی منابع، و اعمال سیاست‌های RBAC ضروری است تا از سوءاستفادهٔ بالقوه جلوگیری شود.
علاوه بر این ابزارهای اصلی، ایجنت‌ها می‌توانند به طیف وسیعی از APIها و سرویس‌های دیگر متصل شوند: ارسال ایمیل/پیامک، مدیریت تقویم، تولید تصویر، پردازش فایل، و هر چیز دیگری که API داشته باشد. قدرت واقعی ایجنت‌ها در ترکیب هوشمندانهٔ این ابزارها برای حل مسائل پیچیده است.
دمو/سناریو: دستیار «دانش‌بنیان»
در این بخش عملی، یک دستیار هوشمند «دانش‌بنیان» می‌سازیم که قادر است بر اساس اسناد داخلی سازمان، جستجو در وب و ترکیب این منابع، پاسخ‌های دقیق و مستند ارائه دهد. این سناریو نمایانگر کاربرد واقعی ایجنت‌ها در محیط‌های کاری است.
مأموریت
پاسخ‌گویی دقیق و مستند به پرسش‌های کاربران با استفاده از اسناد داخلی، جستجوی وب و ارجاع‌دهی صحیح به منابع. ایجنت همچنین باید قادر به انجام اقدامات باشد مانند تهیهٔ خلاصه، ساخت فایل یا پیش‌نویس ایمیل.
ورودی‌ها
پرسش به زبان فارسی یا انگلیسی، فایل‌های PDF/Doc/Text به عنوان منابع دانش داخلی، و لینک‌های وب برای منابع خارجی. کاربر همچنین می‌تواند دامنه یا محدوده جستجو را مشخص کند.
خروجی‌ها
پاسخ جامع و مستند با ارجاع به منابع استفاده‌شده، خلاصهٔ اطلاعات کلیدی، فایل تولید شده (در صورت درخواست) و پیش‌نویس ایمیل یا گزارش آماده برای استفاده.
این دستیار از ترکیب چندین قابلیت استفاده می‌کند: RAG برای جستجو در اسناد داخلی، وب‌جستجو برای اطلاعات به‌روز، LLM برای استدلال و ترکیب اطلاعات، و ابزارهای تولید محتوا برای ساخت فایل یا متن. در گام‌های بعدی، به تفصیل هر مرحلهٔ پیاده‌سازی را بررسی خواهیم کرد.
گام ۱: تعریف مأموریت و KPI
قبل از شروع پیاده‌سازی، باید دقیقاً مشخص کنیم که ایجنت چه کاری انجام می‌دهد و چه کاری انجام نمی‌دهد. این وضوح از ایجاد انتظارات غیرواقعی جلوگیری می‌کند و به ما کمک می‌کند تا معیارهای موفقیت را تعریف کنیم.
تعریف دامنه (Scope)
کارهایی که انجام می‌دهد:
  • پاسخ به پرسش‌های فنی بر اساس اسناد سازمانی
  • جستجوی تکمیلی در وب برای اطلاعات به‌روز
  • تهیهٔ خلاصه و گزارش از اسناد
  • ارجاع دقیق به منابع استفاده‌شده
  • تهیهٔ پیش‌نویس ایمیل یا فایل
کارهایی که انجام نمی‌دهد:
  • تصمیم‌گیری‌های حساس یا بحرانی
  • ارائهٔ مشاورهٔ پزشکی یا حقوقی
  • دسترسی به سیستم‌های حساس بدون تأیید
  • پاسخ به سؤالات خارج از حوزه تخصصی
شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI)
  • Success Rate: درصد پرسش‌هایی که پاسخ صحیح و مفید دریافت می‌کنند
  • هزینه به ازای هر پاسخ: محاسبهٔ دقیق هزینهٔ LLM، API و سایر منابع
  • زمان تا نتیجه: میانگین زمانی که کاربر باید منتظر پاسخ بماند
  • دقت ارجاع: درصد منابع ارجاع شده که واقعاً مرتبط هستند
  • رضایت کاربر: امتیاز رضایت کاربران از کیفیت پاسخ‌ها
سیاست‌ها و محدودیت‌ها
  • ابزارهای مجاز: فهرست دقیق ابزارهایی که ایجنت می‌تواند استفاده کند
  • محدودیت منابع: حداکثر زمان اجرا، تعداد فراخوانی API، حجم داده
  • حساسیت داده: طبقه‌بندی اطلاعات و قوانین دسترسی
  • سیاست خطا: نحوهٔ رفتار در مواجهه با خطا یا عدم قطعیت
گام ۲: اسکلت ایجنت (Python/LangChain)
حال که مأموریت و معیارهای موفقیت را تعریف کردیم، وقت آن است که اسکلت اولیهٔ ایجنت را بسازیم. این کد پایه شامل تعریف LLM، ثبت ابزارها و پیاده‌سازی حلقهٔ ReAct با کنترل خطاهاست.
# اسکلت ساده‌ای از یک ایجنت با LangChain from langchain.agents import initialize_agent, AgentType from langchain.tools import tool from langchain_openai import ChatOpenAI # یا HuggingFaceEndpoint برای مدل متن‌باز # تعریف یک ابزار ساده @tool def db_lookup(query: str) -> str: """جستجو در پایگاه‌داده داخلی برای یافتن اسناد مرتبط""" # پیاده‌سازی واقعی جستجو results = search_internal_docs(query) return f"یافت شد: {len(results)} سند مرتبط\n{results}" @tool def web_search(query: str) -> str: """جستجو در وب برای یافتن اطلاعات به‌روز""" # فراخوانی API جستجو results = call_search_api(query) return format_search_results(results) # تعریف LLM llm = ChatOpenAI( model="gpt-4o-mini", # یا مدل متن‌باز معادل temperature=0, # برای نتایج قابل تکرار ) # ایجاد ایجنت با الگوی ReAct agent = initialize_agent( tools=[db_lookup, web_search], llm=llm, agent=AgentType.REACT_DESCRIPTION, verbose=True, # برای دیدن Thought/Action/Observation max_iterations=5, # حداکثر تعداد چرخه early_stopping_method="generate" ) # اجرای ایجنت response = agent.run( "قوانین استخدام شرکت ما چیست؟ منابع داخلی و خارجی را بررسی کن." ) print(response)

این کد یک نمونهٔ بسیار ساده است. در پیاده‌سازی واقعی، نیاز به مدیریت خطاهای بهتر، لاگینگ، retry logic، و کنترل‌های امنیتی دارید.
گام ۳: افزودن وب‌جستجو + اعتبارسنجی
ابزار وب‌جستجو یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های ایجنت دانش‌بنیان است. اما جستجوی ساده کافی نیست - باید نتایج را فیلتر، خلاصه و اعتبارسنجی کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که اطلاعات مرتبط و قابل اعتماد هستند.
01
محدودسازی دامنه و تعداد
فقط به دامنه‌های معتبر و مشخص جستجو کنید. تعداد نتایج را محدود کنید (مثلاً 5-10) تا زمان پردازش و هزینه کاهش یابد.
02
استخراج محتوای مرتبط
از HTML کامل، فقط بخش‌های مرتبط (متن اصلی، هدینگ‌ها) را استخراج کنید. حذف تبلیغات، منو و فوتر.
03
خلاصه‌سازی هوشمند
محتوای طولانی را با LLM خلاصه کنید. فقط اطلاعات مرتبط با سؤال اصلی را نگه دارید.
04
سنجش هم‌خوانی
به هر نتیجه امتیاز relevance بدهید. نتایج با امتیاز پایین را کنار بگذارید.
05
ثبت منابع و ارجاع
URL، عنوان، تاریخ و قسمت استفاده‌شده از هر منبع را ذخیره کنید تا در پاسخ نهایی ارجاع دهید.
@tool def enhanced_web_search(query: str, max_results: int = 5) -> str: """ جستجوی پیشرفته در وب با فیلترینگ و خلاصه‌سازی """ # جستجو با محدودیت raw_results = search_api.search( query=query, num_results=max_results, allowed_domains=TRUSTED_DOMAINS ) processed_results = [] for result in raw_results: # استخراج محتوای اصلی content = extract_main_content(result.url) # خلاصه‌سازی summary = llm.summarize( content, focus=query, max_length=200 ) # محاسبه relevance relevance_score = calculate_relevance(summary, query) if relevance_score > THRESHOLD: processed_results.append({ "url": result.url, "title": result.title, "summary": summary, "score": relevance_score }) # مرتب‌سازی بر اساس امتیاز processed_results.sort(key=lambda x: x["score"], reverse=True) return format_results_with_citations(processed_results)
گام ۴: RAG روی اسناد داخلی
بازیابی افزوده با تولید (RAG) به ایجنت اجازه می‌دهد تا از اسناد داخلی سازمان برای پاسخ‌گویی استفاده کند. این فرآیند شامل ایندکس‌سازی اسناد، جستجوی برداری و ادغام هوشمند نتایج با LLM است.
Chunking (تکه‌تکه کردن)
اسناد بزرگ را به قطعات کوچک‌تر (300-800 کاراکتر) با Overlap تقسیم کنید تا معنای زمینه حفظ شود
Embedding (جاسازی)
هر chunk را با یک مدل embedding به بردار تبدیل کنید. برای فارسی از مدل‌های چندزبانه استفاده کنید
Vector Store (ذخیره‌سازی)
بردارها را در یک پایگاه‌داده برداری (FAISS، Chroma، Pinecone) ذخیره کنید برای جستجوی سریع
Retrieval (بازیابی)
وقتی کاربر سؤال می‌پرسد، سؤال را embedding کرده و مرتبط‌ترین chunks را پیدا کنید
Generation (تولید)
chunks بازیابی شده را به عنوان context به LLM بدهید تا پاسخ نهایی را تولید کند
from langchain.text_splitter import RecursiveCharacterTextSplitter from langchain.embeddings import HuggingFaceEmbeddings from langchain.vectorstores import FAISS from langchain.chains import RetrievalQA # تکه‌تکه کردن اسناد text_splitter = RecursiveCharacterTextSplitter( chunk_size=500, chunk_overlap=50, separators=["\n\n", "\n", ".", "!", "?", " "] ) chunks = text_splitter.split_documents(documents) # ایجاد embeddings (مدل چندزبانه برای فارسی) embeddings = HuggingFaceEmbeddings( model_name="sentence-transformers/paraphrase-multilingual-MiniLM-L12-v2" ) # ساخت Vector Store vectorstore = FAISS.from_documents(chunks, embeddings) # ابزار RAG @tool def search_internal_docs(query: str, k: int = 5) -> str: """جستجو در اسناد داخلی سازمان""" # بازیابی مرتبط‌ترین chunks relevant_docs = vectorstore.similarity_search(query, k=k) # ترکیب با متادیتا و ارجاع results = [] for doc in relevant_docs: results.append({ "content": doc.page_content, "source": doc.metadata["source"], "page": doc.metadata.get("page", "N/A") }) return format_with_sources(results)

کنترل کیفیت: همیشه Groundedness (پایبندی به شواهد) و Attribution (ارجاع صحیح) را بررسی کنید. اگر LLM چیزی خارج از documents بازیابی‌شده می‌گوید، باید هشدار دهید.
گام ۵: حافظه و پیام‌های سیستم
برای ایجاد تجربه‌ای یکپارچه و شخصی‌شده، ایجنت باید حافظه داشته باشد - هم از مکالمهٔ جاری و هم از اطلاعات پایدار دربارهٔ کاربر. همچنین پیام سیستم (System Prompt) نقش مهمی در تعریف رفتار ایجنت دارد.
Memory مکالمه‌ای
تاریخچهٔ گفتگوی فعلی را حفظ می‌کند تا ایجنت به سؤالات بعدی با در نظر گرفتن زمینه پاسخ دهد.
from langchain.memory import ConversationBufferMemory memory = ConversationBufferMemory( memory_key="chat_history", return_messages=True )
برای مکالمات طولانی، از ConversationSummaryMemory استفاده کنید تا تاریخچه خلاصه شود و context window پر نشود.
Profile Memory
اطلاعات پایدار دربارهٔ کاربر: نقش، ترجیحات، سابقه، دسترسی‌ها
user_profile = { "role": "مهندس ارشد", "department": "R&D", "access_level": "advanced", "preferences": { "language": "Persian", "detail_level": "comprehensive" } }
این پروفایل در پیام سیستم استفاده می‌شود تا رفتار ایجنت شخصی‌سازی شود.
الگوی System Prompt عملیاتی
SYSTEM_PROMPT = """ شما یک دستیار دانش‌بنیان هوشمند هستید که برای [نام سازمان] کار می‌کنید. **هدف:** پاسخ‌گویی دقیق و مستند به پرسش‌های کاربران بر اساس اسناد داخلی و منابع معتبر **ابزارهای در دسترس:** - search_internal_docs: جستجو در اسناد داخلی سازمان - web_search: جستجو در وب برای اطلاعات به‌روز - create_summary: تهیه خلاصه از اسناد **سیاست‌ها:** 1. همیشه به منابع استفاده‌شده ارجاع دهید 2. اگر مطمئن نیستید، صریحاً بگویید و منابع بیشتر پیشنهاد دهید 3. برای موضوعات حساس، به مدیریت ارجاع دهید 4. در پاسخ‌های فارسی، از لحن رسمی و حرفه‌ای استفاده کنید **کاربر فعلی:** نقش: {role} دپارتمان: {department} سطح دسترسی: {access_level} **سبک ارجاع:** برای هر ادعا یا اطلاعات، به صورت [منبع: عنوان، صفحه/بخش] ارجاع دهید. """
گام ۶: احراز هویت و مجوزدهی
امنیت و کنترل دسترسی در ایجنت‌های سازمانی حیاتی است. باید اطمینان حاصل کنیم که هر کاربر فقط به اطلاعات و ابزارهایی که مجاز است دسترسی داشته باشد. این لایه امنیتی شامل احراز هویت (Authentication)، مجوزدهی (Authorization) و ممیزی (Auditing) است.
API Keys
ساده‌ترین روش برای پروژه‌های کوچک. هر کاربر یا سرویس یک کلید منحصر به فرد دریافت می‌کند. کلیدها باید در Vault امن نگهداری شوند و قابلیت revoke سریع داشته باشند.
OAuth 2.0
استاندارد صنعتی برای مجوزدهی. کاربر به سرویس شخص ثالث معتبر (مثلاً Google، GitHub) وارد می‌شود و یک token محدود به زمان دریافت می‌کند. امن‌تر از کلید ثابت.
RBAC
کنترل دسترسی مبتنی بر نقش. هر کاربر یک یا چند نقش دارد (مثلاً admin، developer، viewer) و هر نقش مجموعه‌ای از مجوزها را تعریف می‌کند.
# نمونه پیاده‌سازی RBAC ساده class RoleBasedAgent: def __init__(self, user_role): self.role = user_role self.permissions = ROLE_PERMISSIONS[user_role] def can_use_tool(self, tool_name): return tool_name in self.permissions["allowed_tools"] def can_access_data(self, data_classification): return data_classification in self.permissions["data_access"] @tool def restricted_database_query(self, query: str) -> str: """دسترسی محدود به پایگاه‌داده بر اساس نقش""" if not self.can_use_tool("database_query"): return "خطا: شما مجوز دسترسی به این ابزار را ندارید" # بررسی سطح دسترسی داده classification = detect_data_classification(query) if not self.can_access_data(classification): audit_log.warning(f"Unauthorized access attempt by {self.user_id}") return "خطا: شما مجوز دسترسی به این سطح از داده را ندارید" # اجرای کوئری با محدودیت‌های امنیتی return execute_safe_query(query, self.role)
جداسازی محیط‌ها
محیط‌های Dev، Test، Staging و Production را کاملاً از هم جدا کنید. هر محیط باید کلیدها، دیتابیس و تنظیمات امنیتی جداگانه‌ای داشته باشد.
ثبت رویدادها
تمام تلاش‌های ورود، دسترسی به منابع، تغییرات تنظیمات و خطاهای امنیتی را ثبت کنید. این لاگ‌ها برای تحلیل حوادث و compliance ضروری هستند.
گام ۷: پایش، ارزیابی، بهبود
ایجنت را راه‌اندازی کردیم، اما کار تمام نشده - باید به طور مستمر عملکرد را پایش، ارزیابی و بهبود دهیم. این چرخهٔ بهبود مستمر کلید موفقیت بلندمدت است.
تله‌متری
ثبت دقیق تمام Thought، Action و Observation در هر تعامل. این داده‌ها به شما نشان می‌دهد که ایجنت چگونه تصمیم می‌گیرد و کجا مشکل دارد.
ارزیابی
به طور دوره‌ای (هفتگی یا ماهانه) ایجنت را با یک مجموعه سؤال استاندارد تست کنید. نتایج را با نسخه‌های قبلی مقایسه کنید.
تحلیل
داده‌های telemetry و ارزیابی را تحلیل کنید. الگوهای شکست، ابزارهای کم‌استفاده، و فرصت‌های بهبود را شناسایی کنید.
بهبود
بر اساس تحلیل، Prompt، Policy، Tooling یا مدل را بهبود دهید. تغییرات را A/B تست کنید قبل از اعمال کامل.
سنجه‌های کلیدی برای پایش
  • Success Rate (نرخ موفقیت)
  • Average Latency (تأخیر میانگین)
  • Cost per Interaction (هزینه به ازای هر تعامل)
  • Tool Usage Frequency (فراوانی استفاده از ابزارها)
  • Error Rate by Type (نرخ خطا بر اساس نوع)
  • User Satisfaction Score (امتیاز رضایت کاربر)
استراتژی‌های بهبود
  • Prompt Engineering و Few-shot Examples
  • Fine-tuning مدل برای کاربرد خاص
  • اضافه کردن ابزارهای جدید
  • بهینه‌سازی سیاست‌های انتخاب ابزار
  • بهبود کیفیت داده‌های RAG
  • تنظیم پارامترهای LLM (temperature، top_p)
یکپارچه‌سازی صوت: ASR + TTS
افزودن قابلیت‌های صوتی به ایجنت، تجربهٔ کاربری را به طور چشمگیری بهبود می‌بخشد و دسترسی‌پذیری را افزایش می‌دهد. دو جزء اصلی وجود دارد: تشخیص گفتار (ASR) برای تبدیل صدا به متن، و تبدیل متن به گفتار (TTS) برای تبدیل پاسخ‌های متنی به صدا.
Whisper (ASR)
مدل تشخیص گفتار قدرتمند OpenAI که از ۹۹+ زبان از جمله فارسی پشتیبانی می‌کند. دقت بالا حتی با لهجه‌های مختلف و نویز پس‌زمینه. نسخه‌های مختلف از tiny تا large موجود است. می‌تواند روی سرور شخصی یا از طریق API استفاده شود.
Azure TTS (فارسی)
Microsoft Azure Cognitive Services صداهای طبیعی فارسی ارائه می‌دهد: Dilara (زن) و Farid (مرد). کیفیت صدای بسیار طبیعی با پشتیبانی از SSML برای کنترل دقیق تلفظ، سرعت و لحن. قیمت‌گذاری بر اساس تعداد کاراکتر.
ElevenLabs
سرویس پیشرفته TTS با قابلیت Voice Cloning. می‌توانید صدای اختصاصی بسازید یا از صداهای از پیش ساخته استفاده کنید. کیفیت فوق‌العاده و احساساتی. پشتیبانی از ۲۹ زبان شامل فارسی (با محدودیت).
Murf AI
پلتفرم TTS با رابط کاربری ساده و ویرایشگر صوتی. صداهای متنوع با لحن‌های مختلف (رسمی، دوستانه، انرژیک). مناسب برای تولید محتوای آموزشی و تبلیغاتی. پشتیبانی خوب از فارسی.
# نمونه یکپارچه‌سازی Whisper + Azure TTS import openai from azure.cognitiveservices.speech import SpeechConfig, SpeechSynthesizer # تشخیص گفتار با Whisper def transcribe_audio(audio_file): with open(audio_file, "rb") as f: transcript = openai.Audio.transcribe("whisper-1", f) return transcript["text"] # تبدیل متن به گفتار با Azure def text_to_speech_persian(text, voice="fa-IR-DilaraNeural"): speech_config = SpeechConfig( subscription=AZURE_KEY, region=AZURE_REGION ) speech_config.speech_synthesis_voice_name = voice synthesizer = SpeechSynthesizer(speech_config=speech_config) result = synthesizer.speak_text_async(text).get() return result.audio_data # استفاده در ایجنت user_audio = "user_question.wav" user_text = transcribe_audio(user_audio) agent_response = agent.run(user_text) response_audio = text_to_speech_persian(agent_response)
با ترکیب ASR و TTS، می‌توانید یک تجربهٔ مکالمهٔ کاملاً صوتی ایجاد کنید - کاربر با صدا سؤال می‌پرسد و ایجنت با صدا پاسخ می‌دهد. این برای افرادی که تایپ برایشان سخت است یا ترجیح می‌دهند بدون دست استفاده کنند، بسیار مفید است.
آواتار ویدئویی و تولید ویدیو
آواتارهای ویدئویی و تولید خودکار ویدیو یکی از هیجان‌انگیزترین کاربردهای هوش مصنوعی است. این تکنولوژی‌ها به شما امکان می‌دهند که بدون نیاز به فیلمبرداری واقعی، ویدیوهای حرفه‌ای با سخنرانان مجازی تولید کنید - ایده‌آل برای آموزش، بازاریابی و ارتباطات.
Synthesia
پیشتاز در تولید ویدیوی مبتنی بر هوش مصنوعی با بیش از ۱۶۰ آواتار از پیش ساخته و پشتیبانی از ۱۴۰+ زبان شامل فارسی. شما متن را می‌نویسید، آواتار را انتخاب می‌کنید و Synthesia یک ویدیوی کاملاً لب‌هماهنگ تولید می‌کند. مناسب برای ویدیوهای آموزشی، onboarding کارکنان، و محتوای بازاریابی.
D-ID
قابلیت منحصر به فرد: می‌توانید هر تصویر دلخواه (عکس، نقاشی، حتی لوگو) را به یک آواتار متحرک تبدیل کنید. فایل صوتی فارسی خود را آپلود کنید و D-ID لب‌سینک و حرکات طبیعی صورت را اضافه می‌کند. عالی برای شخصی‌سازی و برندینگ.
HeyGen
پلتفرم جامع با تمپلیت‌های آماده برای انواع مختلف ویدیو: معرفی محصول، آموزش، تبلیغات، خبر. قابلیت Voice Cloning برای ساخت صدای اختصاصی. رابط کاربری بسیار ساده و خروجی سریع.
Runway Gen-2
ابزار خلاقانه برای تبدیل متن یا تصویر به ویدیو. برخلاف آواتارهای سخنگو، Runway روی تولید صحنه‌های سینمایی، افکت‌ها و محتوای هنری تمرکز دارد. مناسب برای تیزرها، موشن گرافیک و محتوای تبلیغاتی خلاقانه.

هزینه‌ها: اکثر این سرویس‌ها مدل اشتراک ماهانه دارند (معمولاً $30-$100/ماه) با محدودیت دقیقه یا تعداد ویدیو. برای پروژه‌های بزرگ، پلن‌های سازمانی با قیمت مذاکره‌ای موجود است.
سناریو: ویدیو آموزشی فارسی با آواتار
بیایید یک سناریو کامل برای تولید خودکار ویدیوهای آموزشی فارسی با استفاده از ایجنت و سرویس‌های آواتار ببینیم. این گردش کار می‌تواند برای آموزش کارکنان، دوره‌های آنلاین یا معرفی محصولات استفاده شود.
1
تولید اسکریپت
ایجنت بر اساس موضوع و مخاطب، یک اسکریپت آموزشی ساختاریافته تولید می‌کند
2
بهینه‌سازی متن
متن برای حالت صوتی بهینه می‌شود: جملات کوتاه‌تر، حذف اصطلاحات پیچیده، افزودن مکث‌ها
3
تبدیل به گفتار
از Azure TTS یا ElevenLabs برای تولید فایل صوتی فارسی با کیفیت بالا استفاده می‌شود
4
ایجاد آواتار
فایل صوتی به Synthesia یا D-ID ارسال می‌شود و آواتار لب‌هماهنگ تولید می‌کند
5
ترکیب و انتشار
ویدیو با اسلاید، لوگو و زیرنویس ترکیب شده و آماده انتشار است
# گردش کار خودکار تولید ویدیو async def generate_educational_video(topic, audience_level): # گام 1: تولید اسکریپت script = agent.run(f""" یک اسکریپت آموزشی ۳-۵ دقیقه‌ای درباره {topic} برای مخاطبان سطح {audience_level} بنویس. از زبان ساده و مثال‌های عملی استفاده کن. """) # گام 2: بهینه‌سازی برای گفتار optimized_script = optimize_for_speech(script) # گام 3: تبدیل به گفتار audio = await azure_tts.synthesize( text=optimized_script, voice="fa-IR-DilaraNeural", style="friendly" ) # گام 4: ایجاد ویدیو با آواتار video = await synthesia.create_video( audio_file=audio, avatar="Persian_Female_Professional", background="Modern_Office", include_subtitles=True ) # گام 5: افزودن برندینگ final_video = add_branding( video, logo=COMPANY_LOGO, intro_outro=True ) return final_video # مثال استفاده video_url = await generate_educational_video( topic="مبانی یادگیری ماشین", audience_level="مبتدی" )
این گردش کار می‌تواند به طور کامل خودکار شود - شما فقط موضوع را مشخص می‌کنید و سیستم به طور خودکار اسکریپت، صدا و ویدیو را تولید می‌کند. این باعث صرفه‌جویی عظیم در زمان و هزینه تولید محتوا می‌شود.
ویدیوی مولد پیشرفته
Sora 2 از OpenAI نقطه عطفی در تولید ویدیوی مولد است. این مدل پیشرفته نه تنها از متن ویدیو تولید می‌کند، بلکه قادر به تولید هم‌زمان تصویر و صدا با واقع‌گرایی بی‌سابقه است. این تکنولوژی در حال باز تعریف مرزهای ممکن در تولید محتواست.
تولید متنویدیو
توانایی تولید ویدیوهای با کیفیت سینمایی تا ۶۰ ثانیه از یک توضیح متنی. حفظ consistency در کاراکترها، محیط و حرکات پیچیده در طول کل ویدیو. فیزیک واقعی و lighting طبیعی.
صوت همگام
قابلیت منحصر به فرد Sora 2: تولید صدا و موسیقی همگام با تصویر. دیالوگ‌های شخصیت‌ها، صداهای محیطی و موسیقی پس‌زمینه به طور خودکار تولید و با تصویر هماهنگ می‌شوند.
کنترل دوربین پیشرفته
امکان مشخص کردن حرکات دوربین، زاویه، فوکوس و دیگر پارامترهای سینمایی. این کنترل دقیق، تولید محتوای حرفه‌ای را ممکن می‌سازد.
کاربردهای Sora 2
  • تولید تیزر و تریلر تبلیغاتی
  • شبیه‌سازی صحنه برای فیلمسازی
  • محتوای آموزشی با سناریوهای پیچیده
  • روایت تصویری برای داستان‌ها
  • نمونه‌سازی سریع ایده‌های خلاقانه
  • محتوای شبکه‌های اجتماعی
وضعیت دسترسی
Sora 2 در حال حاضر در دسترس محدود قرار دارد. OpenAI به تدریج دسترسی را برای کاربران منتخب، محققان و سازمان‌ها باز می‌کند. انتظار می‌رود تا اواخر ۲۰۲۴ یا اوایل ۲۰۲۵ به صورت عمومی‌تر در دسترس قرار گیرد.
قیمت‌گذاری هنوز اعلام نشده اما انتظار می‌رود به ازای دقیقه یا کلیپ باشد.

نکته اخلاقی: با پیشرفت این تکنولوژی‌ها، مسائل اخلاقی مانند deepfake، حقوق مالکیت معنوی و تشخیص محتوای مصنوعی اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. همیشه محتوای تولید شده توسط AI را علامت‌گذاری کنید.
ایجنت‌های تلفنی (Voice Agent)
ایجنت‌های تلفنی یکی از کاربردی‌ترین و چالش‌برانگیزترین انواع ایجنت‌های هوشمند هستند. این سیستم‌ها باید بلادرنگ، با latency پایین و با کیفیت صدای بالا کار کنند. معماری آن‌ها ترکیبی از تشخیص گفتار، استدلال LLM، تبدیل متن به گفتار و زیرساخت تلفنی است.
01
دریافت تماس (SIP/VoIP)
تماس از طریق پروتکل SIP دریافت می‌شود و استریم صوتی به سرور ایجنت منتقل می‌گردد
02
تشخیص گفتار (ASR)
Whisper یا سرویس ASR دیگر، جریان صوتی را بلادرنگ به متن تبدیل می‌کند
03
استدلال و تصمیم (LLM)
LLM متن را تحلیل، نیت را تشخیص داده و پاسخ مناسب یا اقدام بعدی را تعیین می‌کند
04
تولید گفتار (TTS)
پاسخ متنی با TTS به صدای طبیعی تبدیل می‌شود
05
ارسال پاسخ
صدا از طریق VoIP به تماس‌گیرنده ارسال می‌شود و چرخه تکرار می‌گردد
ارائه‌دهندگان زیرساخت
Twilio Programmable Voice: محبوب‌ترین پلتفرم با مستندات عالی و قابلیت‌های پیشرفته
Telnyx: رقیب قوی Twilio با قیمت‌های رقابتی‌تر و latency پایین‌تر
CloudTalk: راه‌حل سازمانی با قابلیت‌های CRM و analytics
سناریوهای کاربردی
  • پاسخگویی خودکار ۲۴/۷ به مشتریان
  • خوش‌آمدگویی و screening تماس‌ها
  • مسیریابی هوشمند به بخش مناسب
  • رزرو و زمان‌بندی قرارها
  • پیگیری وضعیت سفارش
  • جمع‌آوری بازخورد مشتری
هزینه‌ها و بودجه‌بندی تماس
یکی از سؤالات کلیدی در راه‌اندازی ایجنت‌های تلفنی، هزینه به ازای هر دقیقه یا تماس است. این هزینه شامل چندین جزء است و بسته به انتخاب‌های شما می‌تواند از اقتصادی تا گران متغیر باشد.
$0.05
حداقل هزینه/دقیقه
با استفاده از مدل‌های متن‌باز، TTS اقتصادی و VoIP ارزان
$0.15
هزینه متوسط
ترکیب متعادل از کیفیت و قیمت برای اکثر کاربردها
$0.25
حداکثر هزینه/دقیقه
با استفاده از بهترین مدل‌های GPT-4، TTS پریمیوم و VoIP با کیفیت بالا
استراتژی کاهش هزینه
  • مدل‌های متن‌باز: Self-host کردن Mistral یا Llama به جای GPT-4
  • Caching: ذخیره پاسخ‌های متداول
  • Screening اولیه: از IVR ساده برای سؤالات رایج استفاده کنید
  • Offloading: وظایف پیچیده را به کانال‌های دیگر منتقل کنید
نمونه محاسبه ماهانه
فرض: ۱۰۰۰ تماس/ماه، میانگین ۵ دقیقه
  • کل: ۵۰۰۰ دقیقه/ماه
  • هزینه با سناریو اقتصادی: $250
  • هزینه با سناریو متوسط: $750
  • هزینه با سناریو پریمیوم: $1,250
این محاسبه فقط شامل هزینه‌های مستقیم است. هزینه‌های توسعه، نگهداری و زیرساخت را نیز در نظر بگیرید.
راه‌اندازی ایجنت تلفنی اختصاصی
راه‌اندازی یک ایجنت تلفنی اختصاصی نیازمند تلفیق چندین جزء فنی است. در اینجا مراحل کلی و نکات مهم برای پیاده‌سازی موفق را بررسی می‌کنیم.
۱. انتخاب ارائه‌دهنده VoIP
حساب Twilio، Telnyx یا CloudTalk باز کنید و شماره تلفن اختصاص دهید. Webhook را برای دریافت رویدادهای تماس تنظیم کنید.
۲. راه‌اندازی بک‌اند
سرور با WebSocket یا REST API که می‌تواند جریان صوتی real-time دریافت/ارسال کند. معمولاً با Python/FastAPI یا Node.js پیاده‌سازی می‌شود.
۳. اتصال ASR
یکپارچه‌سازی Whisper (local یا API) برای تبدیل صدای ورودی به متن. تنظیم برای زبان فارسی و تشخیص لهجه.
۴. طراحی جریان مکالمه
تعریف state machine برای مدیریت جریان: سلام، تشخیص نیت، جمع‌آوری اطلاعات، اقدام، تأیید، خداحافظی.
۵. اتصال LLM
یکپارچه‌سازی مدل زبانی با Prompt مناسب برای مکالمات تلفنی: پاسخ‌های کوتاه، زبان محاوره‌ای، صبورانه.
۶. افزودن TTS
اتصال به Azure، ElevenLabs یا Murf برای تبدیل پاسخ‌های متنی به گفتار طبیعی با لحن مناسب.
۷. پیاده‌سازی مانیتورینگ
ثبت تمام تماس‌ها، رونوشت، مدت، نتیجه و خطاها. Dashboard برای تحلیل عملکرد.
# نمونه ساده جریان مکالمه class CallFlowState: GREETING = "greeting" INTENT_RECOGNITION = "intent_recognition" DATA_COLLECTION = "data_collection" ACTION = "action" CONFIRMATION = "confirmation" GOODBYE = "goodbye" async def handle_call(call_sid): state = CallFlowState.GREETING context = {} while state != CallFlowState.GOODBYE: # دریافت صدای کاربر user_audio = await receive_audio(call_sid) user_text = await whisper_transcribe(user_audio) # پردازش بر اساس state if state == CallFlowState.GREETING: response = "سلام! به پشتیبانی خوش آمدید. چطور می‌تونم کمکتون کنم؟" state = CallFlowState.INTENT_RECOGNITION elif state == CallFlowState.INTENT_RECOGNITION: intent = await llm_detect_intent(user_text) context["intent"] = intent response = get_response_for_intent(intent) state = determine_next_state(intent) # ... سایر stateها # تبدیل به گفتار و ارسال response_audio = await tts_synthesize(response) await send_audio(call_sid, response_audio) # پایان تماس await end_call(call_sid)
Open WebUI: درگاه سازمانی ایجنت‌ها
Open WebUI یک پلتفرم متن‌باز و خودمیزبان برای استقرار و مدیریت ایجنت‌های هوشمند در سازمان‌ها است. این پلتفرم با رابط کاربری دوستانه، قابلیت‌های گسترده و امکان کنترل کامل بر داده‌ها، گزینه‌ای ایده‌آل برای سازمان‌هایی است که می‌خواهند از هوش مصنوعی به صورت امن و مقیاس‌پذیر استفاده کنند.
رابط کاربری پیشرفته
رابط وب مدرن و ریسپانسیو که می‌تواند به عنوان PWA نصب شود. پشتیبانی کامل از Markdown، LaTeX، code highlighting و inline charts. تجربه‌ای مشابه ChatGPT اما با کنترل کامل سازمانی.
خودمیزبان و آفلاین
قابل نصب روی سرور خودی، بدون نیاز به اتصال به سرویس‌های خارجی. تمام داده‌ها در زیرساخت سازمان نگهداری می‌شوند. مناسب برای سازمان‌هایی با الزامات امنیتی بالا.
پشتیبانی از مدل‌های متعدد
اتصال هم‌زمان به Ollama (برای مدل‌های محلی)، OpenAI API، Anthropic، Google و دیگر ارائه‌دهندگان. کاربر می‌تواند برای هر پرسش مدل دلخواه را انتخاب کند.
افزونه‌ها و قابلیت‌ها
جستجوی وب، RAG روی اسناد، تولید تصویر، تماس صوتی/تصویری درون پلتفرم، اجرای کد، و دیگر ابزارهای مفید که با یک کلیک فعال می‌شوند.

Open WebUI برای سازمان‌هایی که می‌خواهند یک «ChatGPT داخلی» داشته باشند، بدون اینکه داده‌های حساسشان به سرویس‌های خارجی ارسال شود، بسیار مناسب است.
Open WebUI در عمل (CanDoGPT)
یکی از قدرتمندترین ویژگی‌های Open WebUI، قابلیت اتصال هم‌زمان به چندین ارائه‌دهنده LLM و مسیردهی هوشمند بین آن‌هاست. در این بخش، یک سناریو واقعی به نام CanDoGPT را بررسی می‌کنیم که از این قابلیت استفاده می‌کند.
اتصال چندگانه
CanDoGPT به طور هم‌زمان به OpenAI (GPT-4o، GPT-4o-mini)، Anthropic (Claude 3.5 Sonnet) و دیگر مدل‌ها از طریق OpenRouter متصل است. هر مدل برای کارهای خاصی بهینه شده است.
مسیردهی هوشمند
کاربر می‌تواند در لحظه انتخاب کند که کدام مدل را می‌خواهد استفاده کند. سیستم همچنین می‌تواند به صورت خودکار بهترین مدل را برای هر نوع پرسش پیشنهاد دهد.
تجربه یکپارچه
با وجود استفاده از مدل‌های مختلف، تجربه کاربری یکپارچه و سازگار است. تاریخچه، برندینگ و تنظیمات در تمام مدل‌ها حفظ می‌شوند.
مزایای این رویکرد
  • بهترین مدل برای هر وظیفه
  • کاهش وابستگی به یک ارائه‌دهنده
  • بهینه‌سازی هزینه
  • دسترسی به جدیدترین مدل‌ها
  • قابلیت fallback خودکار
سناریوهای استفاده
GPT-4o: برای تحلیل‌های پیچیده، تصمیم‌گیری‌های حساس
GPT-4o-mini: برای پرسش‌های ساده، دقت کم‌تر، پاسخ سریع
Claude 3.5: برای کدنویسی، تحلیل اسناد طولانی
Mixtral: برای کارهای چندزبانه با هزینه پایین
این معماری چندمدلی به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا بهترین balance بین کیفیت، سرعت و هزینه را پیدا کنند. همچنین از lock-in به یک ارائه‌دهنده جلوگیری می‌کند و انعطاف‌پذیری لازم برای استفاده از مدل‌های جدید را فراهم می‌سازد.
سازمان‌پذیری: RBAC و SCIM 2.0
برای استقرار موفق Open WebUI در سازمان‌های بزرگ، نیاز به سیستم‌های قوی مدیریت دسترسی و یکپارچه‌سازی با زیرساخت‌های موجود است. Open WebUI از استانداردهای صنعتی مانند RBAC و SCIM پشتیبانی می‌کند.
RBAC (Role-Based Access Control)
سیستم کنترل دسترسی مبتنی بر نقش که به مدیران اجازه می‌دهد با تعریف نقش‌های مختلف (Admin، Developer، Viewer، etc.)، دسترسی به ابزارها، مدل‌ها و داده‌ها را به صورت granular کنترل کنند.
  • Admin: دسترسی کامل به تنظیمات، مدیریت کاربران، مشاهده لاگ‌ها
  • Power User: دسترسی به ابزارهای پیشرفته، افزونه‌ها، مدل‌های premium
  • Standard User: دسترسی به مدل‌های پایه، محدودیت rate limit
  • Guest: دسترسی محدود، فقط خواندن
SCIM 2.0 (System for Cross-domain Identity Management)
استاندارد یکپارچه‌سازی با سیستم‌های مدیریت هویت سازمانی. با پیاده‌سازی SCIM، Open WebUI می‌تواند به طور خودکار با Okta، Azure AD، Google Workspace و دیگر IDPها همگام شود.
  • ایجاد خودکار کاربران هنگام استخدام
  • به‌روزرسانی اطلاعات کاربران
  • لغو دسترسی خودکار هنگام اخراج یا تغییر نقش
  • همگام‌سازی گروه‌ها و تیم‌ها
# نمونه تنظیمات SCIM در Open WebUI { "scim": { "enabled": true, "endpoint": "https://your-idp.com/scim/v2", "auth_token": "YOUR_SCIM_TOKEN", "sync_interval": "hourly", "user_attributes": ["email", "name", "department", "role"], "auto_provision": true, "auto_deprovision": true }, "rbac": { "roles": { "admin": { "models": ["*"], "tools": ["*"], "data_access": ["public", "internal", "confidential"] }, "developer": { "models": ["gpt-4o-mini", "claude-3-sonnet"], "tools": ["web_search", "code_execution", "rag"], "data_access": ["public", "internal"] }, "viewer": { "models": ["gpt-4o-mini"], "tools": ["web_search"], "data_access": ["public"] } } } }
Open WebUI: اتصال عمیق به سامانه‌ها
یکی از قدرتمندترین ویژگی‌های Open WebUI، قابلیت اتصال عمیق به سامانه‌های داخلی سازمان است. این اتصال از طریق Pipelines Plugin Framework و سیستم BYOF (Bring Your Own Functions) امکان‌پذیر می‌شود.
Pipelines Plugin Framework
یک سیستم قدرتمند برای نوشتن منطق سفارشی به زبان پایتون که مستقیماً در Open WebUI اجرا می‌شود. شما می‌توانید Pipelineهای خود را بنویسید که:
  • ورودی/خروجی LLM را پیش‌پردازش یا پس‌پردازش کنند
  • با APIهای داخلی سازمان تعامل کنند
  • منطق تصمیم‌گیری پیچیده پیاده‌سازی کنند
  • داده‌ها را Transform و Enrich کنند
BYOF: Bring Your Own Functions
قابلیت تعریف توابع اختصاصی که مدل زبانی می‌تواند آن‌ها را فراخوانی کند. این توابع می‌توانند با هر سامانه داخلی ارتباط برقرار کنند:
  • CRM: دریافت اطلاعات مشتری، ثبت تعامل
  • ERP: استعلام موجودی، ثبت سفارش
  • HR Systems: اطلاعات کارکنان، درخواست مرخصی
  • Internal Databases: کوئری اطلاعات کسب‌وکار
  • Document Management: دسترسی به فایل‌های سازمانی
# نمونه یک Pipeline سفارشی برای اتصال به CRM class CRMIntegrationPipeline: def __init__(self): self.crm_client = CRMClient(api_key=os.getenv("CRM_API_KEY")) async def on_startup(self): """اجرا هنگام بارگذاری pipeline""" print("CRM Pipeline loaded") async def inlet(self, body: dict) -> dict: """پیش‌پردازش ورودی کاربر""" user_id = body.get("user", {}).get("id") # دریافت context از CRM customer_data = await self.crm_client.get_customer(user_id) # افزودن به context body["context"] = { "customer_name": customer_data["name"], "account_type": customer_data["type"], "last_interaction": customer_data["last_contact"] } return body async def outlet(self, body: dict) -> dict: """پس‌پردازش خروجی LLM""" # ثبت تعامل در CRM await self.crm_client.log_interaction( customer_id=body["user"]["id"], interaction_type="ai_chat", summary=body["response"][:200] ) return body # تعریف تابع سفارشی (BYOF) @function def get_customer_orders(customer_id: str, limit: int = 10) -> str: """ دریافت لیست سفارشات یک مشتری از CRM Args: customer_id: شناسه مشتری limit: تعداد سفارشات (پیش‌فرض: 10) """ orders = crm_client.get_orders(customer_id, limit=limit) return format_orders_as_text(orders)
تجربهٔ کاربری در Open WebUI
Open WebUI با طراحی دقیق تجربهٔ کاربری، محیطی حرفه‌ای و در عین حال دوستانه ارائه می‌دهد که به کاربران امکان می‌دهد تا به راحتی و با کارایی بالا با ایجنت‌های هوشمند تعامل کنند.
PWA (Progressive Web App)
Open WebUI به عنوان یک PWA قابل نصب است - یعنی کاربران می‌توانند آن را مانند یک اپلیکیشن واقعی روی دسکتاپ یا موبایل نصب کنند. این تجربه‌ای native-like با دسترسی آفلاین ارائه می‌دهد.
طراحی ریسپانسیو
رابط کاربری به طور کامل responsive است و روی تمام اندازه‌های صفحه نمایش بهینه شده. از موبایل گرفته تا مانیتورهای بزرگ، تجربه یکسان و روان است.
پشتیبانی کامل از Markdown/LaTeX
نمایش زیبای متن با قالب‌بندی Markdown، فرمول‌های ریاضی با LaTeX، کدها با syntax highlighting و جداول تعاملی. مناسب برای کاربردهای فنی و علمی.
تماس صوتی و تصویری
قابلیت منحصر به فرد: برقراری تماس صوتی یا تصویری با ایجنت مستقیماً از داخل پلتفرم. کاربر با کلیک یک دکمه وارد حالت مکالمه صوتی می‌شود.
افزونه‌های آماده
وب‌جستجو برای یافتن اطلاعات به‌روز از اینترنت
تولید تصویر
ایجاد تصویر با Stable Diffusion، DALL-E یا دیگر مدل‌های تولید تصویر
نمودارها و گراف‌ها
تولید خودکار نمودار از داده‌ها با Chart.js یا Plotly
RAG روی اسناد
آپلود اسناد PDF/Doc و پرسیدن سؤال از آن‌ها
اجرای کد
اجرای کد Python در محیط ایمن Sandbox
برندینگ، خودمیزبانی، امنیت
یکی از مزایای کلیدی Open WebUI، قابلیت سفارشی‌سازی کامل برای انطباق با برند و نیازهای امنیتی سازمان است. این پلتفرم به شما کنترل کامل بر تمام جنبه‌های ظاهری و عملکردی می‌دهد.
برندینگ و سفارشی‌سازی
  • تم سفارشی: رنگ‌ها، فونت‌ها، لوگو
  • پیام‌های خوش‌آمد: محتوای اختصاصی
  • دامنه اختصاصی: ai.yourcompany.com
  • زبان رابط: ترجمه کامل به فارسی
  • سیاست‌های محتوا: راهنماها و محدودیت‌ها
خودمیزبانی و کنترل داده
  • استقرار On-Premise: تمام داده‌ها در سازمان
  • کنترل کامل: مدیریت نسخه، backup، recovery
  • انطباق با قوانین: GDPR، local regulations
  • ممیزی دقیق: لاگ تمام فعالیت‌ها
  • عدم وابستگی: هیچ lock-in به ارائه‌دهنده خارجی
امنیت چندلایه
رمزگذاری end-to-end، احراز هویت قوی (MFA)، محدودیت IP، rate limiting، و detection سوءاستفاده برای محافظت از پلتفرم و داده‌ها
ارتقاهای متن‌باز
به عنوان یک پروژه متن‌باز فعال، Open WebUI به طور مداوم ارتقا می‌یابد. جامعه بزرگ توسعه‌دهندگان به بهبود و اضافه کردن ویژگی‌های جدید کمک می‌کنند

توصیه: برای سازمان‌های متوسط تا بزرگ، سرمایه‌گذاری در یک تیم کوچک DevOps برای مدیریت Open WebUI به طور کامل توجیه‌پذیر است - هزینه‌ها به مراتب کم‌تر از اشتراک enterprise سرویس‌های ابری است.
ایجنت‌های خودتطبیق (آینده‌نگر)
در حالی که ایجنت‌های فعلی قدرتمند هستند، نسل آینده ایجنت‌ها قابلیت «خودتطبیقی» خواهند داشت - یعنی می‌توانند به طور خودکار از تجربه یاد بگیرند، خود را با محیط تطبیق دهند و بدون دخالت انسانی بهبود یابند. این حوزهٔ تحقیقاتی در حال ظهور است.
یادگیری مستمر
ایجنت از هر تعامل یاد می‌گیرد و استراتژی‌های خود را بهبود می‌دهد
تطبیق با زمینه
شناسایی الگوها در محیط و تطبیق خودکار با شرایط جدید
بهینه‌سازی خودکار
تنظیم پارامترها و Prompt بر اساس نتایج واقعی
کشف ابزارهای جدید
شناسایی و یادگیری استفاده از APIها و ابزارهای جدید
پیش‌بینی نیازها
پیش‌بینی نیازهای کاربر و آماده‌سازی پیش‌دستانه
Orcest.AI (مفهوم)
یک چشم‌انداز تحقیقاتی برای ارکستریتور خودتطبیق که می‌تواند داده‌های سری‌زمانی را تحلیل کرده و به طور خودکار سیاست‌ها و ابزارها را بهینه کند. این ایده در مراحل اولیهٔ تحقیق است.
SEAL (MIT Research)
Self-Evolving Agent Language Model - پروژه تحقیقاتی MIT که روی مدل‌های زبانی کار می‌کند که می‌توانند از تجربه خود fine-tune شوند و به طور مداوم یاد بگیرند بدون نیاز به بازآموزی کامل.

این حوزه هنوز در مراحل تحقیقاتی است و برای استفاده تولیدی آماده نیست، اما نشان‌دهنده مسیر آیندهٔ ایجنت‌های هوشمند است. در ۲-۳ سال آینده، احتمالاً شاهد ظهور سیستم‌های عملی در این زمینه خواهیم بود.
ChatGPT Pro/Plus: قابلیت‌های کلیدی
نسخه‌های پیشرفته ChatGPT قابلیت‌های جدیدی ارائه کرده‌اند که مرز بین چت‌بات و ایجنت را کم‌رنگ‌تر کرده‌اند. بررسی این ویژگی‌ها به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از چشم‌انداز صنعت داشته باشیم.
Pulse
ویژگی جدیدی که کارت‌های محتوایی پیش‌فعال را به صورت روزانه ارائه می‌دهد. این کارت‌ها بر اساس علایق، استفاده قبلی و اخبار روز شخصی‌سازی شده‌اند و به کاربر کمک می‌کنند تا بدون نیاز به پرسیدن سؤال، اطلاعات مرتبط دریافت کند.
Codex (نسخه جدید)
یک مهندس ابری کد که می‌تواند پروژه‌های کامل را راه‌اندازی، کد بنویسد، تست‌ها اجرا کند و حتی Pull Request ایجاد کند. این یک ایجنت واقعی است که می‌تواند کل چرخهٔ توسعه را مدیریت کند.
Sora 2
تولید هم‌زمان ویدیو و صدا از متن با واقع‌گرایی بی‌سابقه. این پیشرفت بزرگ در تولید محتوای مولد است که احتمالاً در ChatGPT Pro یکپارچه خواهد شد.
Whisper پیشرفته
تعامل صوتی دقیق چندزبانه با latency پایین. می‌توان به صورت طبیعی با ChatGPT صحبت کرد و مکالمه‌ای روان داشت، دقیقاً مانند تماس تلفنی با یک انسان.
این ویژگی‌ها نشان می‌دهند که مرز میان چت‌بات‌های ساده و ایجنت‌های پیچیده در حال محو شدن است. ChatGPT به تدریج به یک پلتفرم ایجنتی جامع تبدیل می‌شود که می‌تواند طیف وسیعی از وظایف را به طور خودکار انجام دهد.
فرق چت‌بات معمولی با ایجنت «کار انجام‌ده»
با تمام مطالبی که تاکنون بررسی کردیم، حال می‌توانیم به طور جامع تفاوت یک چت‌بات معمولی را با یک ایجنت واقعی که «کار انجام می‌دهد» توضیح دهیم. این تفاوت‌ها بنیادی هستند و نحوهٔ استفاده از هوش مصنوعی را متحول می‌کنند.
1
هدف‌محوری و برنامه‌ریزی
چت‌بات فقط به سؤال پاسخ می‌دهد. ایجنت یک هدف دارد و برای رسیدن به آن برنامه‌ریزی می‌کند - ممکن است چندین گام مختلف را طی کند تا به نتیجه برسد.
2
دسترسی به ابزار و اقدام واقعی
چت‌بات محدود به تولید متن است. ایجنت می‌تواند ابزارها را فراخوانی کند: جستجو، کوئری دیتابیس، ایجاد فایل، ارسال ایمیل، تماس تلفنی و هر اقدام دیگری.
3
بازخورد و اصلاح مسیر
چت‌بات یک پاسخ می‌دهد و تمام. ایجنت نتیجهٔ هر اقدام را بررسی می‌کند، در صورت نیاز مسیر را تغییر می‌دهد و تا رسیدن به هدف تلاش می‌کند.
4
قابلیت‌های چندرشته‌ای
چت‌بات فقط متن. ایجنت می‌تواند با وب، دیتابیس، فایل‌ها، صدا، ویدیو، تلفن و هر رسانه یا سرویس دیگری کار کند.
مثال: چت‌بات
کاربر: "قوانین استخدام شرکت ما چیست؟"
چت‌بات: "متأسفانه من به اسناد شرکت دسترسی ندارم. لطفاً با بخش منابع انسانی تماس بگیرید."
پایان تعامل. کاربر باید خودش اقدام کند.
مثال: ایجنت
کاربر: "قوانین استخدام شرکت ما چیست؟"
ایجنت: (داخلی) "باید اسناد داخلی را جستجو کنم"
(اقدام: جستجو در بانک اسناد)
(مشاهده: سند پیدا شد)
ایجنت: "بر اساس سند شماره HR-101، قوانین استخدام شامل موارد زیر است:... [ادامه با ارجاع]"
کار انجام شد. کاربر پاسخ کاملی دریافت کرد.
معرفی سرویس‌های ساخت ایجنت
در این کارگاه، طیف کاملی از سرویس‌ها و ابزارها برای ساخت ایجنت‌های هوشمند را بررسی کرده‌ایم. در اینجا خلاصه‌ای جامع از همه آن‌ها ارائه می‌دهیم تا بتوانید بهترین ترکیب را برای نیازهای خود انتخاب کنید.
اورکستریشن و چارچوب
LangChain: ساخت Chain و Agent با الگوی ReAct
Open WebUI: رابط سازمانی و مدیریت ایجنت‌ها
هاست مدل‌های زبانی
Hugging Face Endpoints: استقرار مدیریت‌شده
Replicate: هاستینگ ساده مدل‌های سفارشی
Banana: استقرار با هزینه پایین
AWS/DO/Paperspace: GPU Cloud
زیرساخت تماس
Twilio: پلتفرم محبوب VoIP
Telnyx: رقیب قوی با قیمت بهتر
CloudTalk: راه‌حل سازمانی
ویدیو و آواتار
  • Synthesia: آواتار حرفه‌ای ۱۴۰+ زبان
  • D-ID: تبدیل هر تصویر به آواتار
  • HeyGen: تمپلیت‌های آماده
  • Runway Gen-2: تولید ویدیوی خلاقانه
  • Sora 2: متنویدیو+صدا هم‌زمان
ASR و TTS
  • Whisper: تشخیص گفتار چندزبانه
  • Azure TTS: صداهای فارسی طبیعی
  • ElevenLabs: کیفیت پریمیوم و Voice Cloning
  • Murf AI: مناسب برای محتوای آموزشی
آموزش عملی: طرح کلی پروژهٔ کلاس
در بخش عملی این کارگاه، یک پروژهٔ جامع را مرحله‌به‌مرحله پیاده‌سازی می‌کنیم. این پروژه تمام مفاهیم آموخته‌شده را در یک سیستم کامل و کاربردی ترکیب می‌کند.
ورودی‌های سیستم
پرسش‌های کاربران به زبان فارسی یا انگلیسی، اسناد داخلی سازمان در فرمت PDF/Doc/Text، و نیاز به جستجو و ترکیب اطلاعات از منابع مختلف برای ارائه پاسخ جامع.
فرآیند پردازش
جستجو در اسناد داخلی با RAG، جستجوی تکمیلی در وب، استدلال و ترکیب اطلاعات با LLM، و تولید پاسخ مستند با ارجاع دقیق به منابع استفاده‌شده.
خروجی‌های نهایی
پاسخ جامع و مستند با فهرست کامل منابع، فایل خلاصه در فرمت PDF یا Doc (در صورت درخواست)، و کلیپ ویدئویی ۶۰ثانیه‌ای با آواتار (اختیاری) برای نمایش بصری اطلاعات.
این پروژه زنجیرهٔ یکپارچه‌ای از ابزارها را ترکیب می‌کند: LLM برای استدلال، RAG برای دسترسی به دانش داخلی، وب‌جستجو برای اطلاعات به‌روز، ابزارهای تولید فایل برای خلاصه‌سازی، و اختیاراً TTS و آواتار برای تولید محتوای ویدئویی. در کارت‌های بعدی، هر مرحله را به تفصیل پیاده‌سازی خواهیم کرد.
آماده‌سازی محیط (چک‌لیست)
قبل از شروع پیاده‌سازی، باید محیط توسعه را به طور کامل آماده کنیم. این چک‌لیست اطمینان می‌دهد که همه ابزارها، کتابخانه‌ها و دسترسی‌های لازم در دسترس هستند.
1
Python و وابستگی‌ها
نصب Python 3.10 یا بالاتر، pip، و virtualenv. سپس نصب کتابخانه‌های اصلی:
pip install langchain langchain-community langchain-openai pip install httpx pydantic python-dotenv pip install faiss-cpu chromadb # برای Vector Store pip install openai anthropic # برای LLM APIs pip install whisper elevenlabs # برای صدا
2
کلیدهای سرویس‌ها
دریافت و تنظیم API keys در فایل .env:
  • OpenAI یا Anthropic (برای LLM)
  • Hugging Face (برای مدل‌های متن‌باز)
  • Brave یا SearXNG (برای جستجوی وب)
  • Azure یا ElevenLabs (برای TTS - اختیاری)
  • Synthesia یا D-ID (برای آواتار - اختیاری)
3
راه‌اندازی Vector Store
ایجاد و ایندکس کردن اسناد داخلی:
from langchain.vectorstores import FAISS from langchain.embeddings import HuggingFaceEmbeddings embeddings = HuggingFaceEmbeddings() vectorstore = FAISS.from_documents(documents, embeddings) vectorstore.save_local("./vectorstore")
4
تست سلامت
اجرای تست‌های ساده برای اطمینان از کارکرد صحیح:
  • تست اتصال به LLM API
  • تست بازیابی از Vector Store
  • تست جستجوی وب
  • تست دسترسی به منابع داخلی (اگر وجود دارد)
طراحی Prompt عملیاتی (Ops Prompt)
Prompt عملیاتی (Operational Prompt) قلب هر ایجنت است - این دستورالعمل جامعی است که به مدل می‌گوید چه کسی است، چه کارهایی می‌تواند انجام دهد، چه سیاست‌هایی باید دنبال کند و چطور باید خروجی تولید کند. طراحی دقیق آن تفاوت بین یک ایجنت موفق و ناموفق است.
1
Goal (هدف روشن)
تعریف دقیق هدف اصلی ایجنت: "شما یک دستیار دانش‌بنیان هستید که باید به پرسش‌های کاربران بر اساس اسناد داخلی و منابع معتبر خارجی پاسخ دهید. هدف شما ارائه پاسخ‌های دقیق، مستند و کاربردی است."
2
Constraints (محدودیت‌ها)
تعیین مرزهای واضح: "فقط به ابزارهای مجاز دسترسی دارید. اگر اطمینان ندارید، صریحاً بگویید. برای موضوعات خارج از حیطه، کاربر را به منبع مناسب راهنمایی کنید. هیچ‌گاه اطلاعات حساس را بدون تأیید افشا نکنید."
3
Tools (ابزارها)
فهرست دقیق ابزارها با توضیح کاربرد: "ابزارهای در دسترس: search_internal_docs (جستجوی اسناد داخلی)، web_search (جستجوی وب)، create_summary (تهیه خلاصه). برای هر ابزار، نحوه استفاده و محدودیت‌ها را مشخص کنید."
4
Style/References (سبک و ارجاع)
نحوه ارائه پاسخ: "پاسخ‌های شما باید حرفه‌ای، واضح و ساختاریافته باشند. برای هر ادعا، به منبع ارجاع دهید: [منبع: عنوان سند، صفحه X]. اگر از چند منبع استفاده کردید، فهرست کامل در انتها بیاورید."
OPERATIONAL_PROMPT = """ نقش: دستیار دانش‌بنیان حرفه‌ای شرکت [نام] هدف اصلی: پاسخ‌گویی دقیق و مستند به پرسش‌های کاربران با استفاده از: 1. اسناد داخلی سازمان (اولویت اول) 2. منابع معتبر وب (برای اطلاعات به‌روز) 3. استدلال و ترکیب اطلاعات ابزارهای مجاز: - search_internal_docs(query): جستجو در بانک اسناد داخلی - web_search(query, max_results=5): جستجوی وب در منابع معتبر - create_summary(text, max_length): تهیه خلاصه از متن طولانی سیاست‌ها و محدودیت‌ها: 1. همیشه ابتدا اسناد داخلی را بررسی کنید 2. برای هر ادعا، منبع مشخص کنید 3. اگر مطمئن نیستید، صریحاً اعلام کنید 4. حداکثر 3 بار چرخه Thought→Action→Observation 5. به داده‌های حساس بدون تأیید دسترسی نداشته باشید فرمت خروجی: [پاسخ اصلی با ساختار مناسب] منابع: 1. [عنوان سند/صفحه] 2. [URL وب‌سایت] کاربر فعلی: {user_name} | نقش: {user_role} | دسترسی: {access_level} """
ابزار وب‌جستجو: کنترل کیفیت
جستجوی ساده در وب کافی نیست - باید سیستمی پیچیده برای فیلترینگ، اعتبارسنجی و خلاصه‌سازی نتایج داشته باشیم تا اطمینان حاصل کنیم که فقط اطلاعات با کیفیت و مرتبط به ایجنت می‌رسد.
01
محدودسازی دامنه و تعداد
فقط به دامنه‌های مشخص و معتبر جستجو کنید (مثلاً فقط سایت‌های دانشگاهی، دولتی یا منابع معتبر صنعتی). تعداد نتایج را محدود کنید (5-10) تا زمان و هزینه کاهش یابد.
02
استخراج محتوای مرتبط
از HTML کامل، فقط محتوای اصلی را استخراج کنید: متن اصلی، هدینگ‌ها، لیست‌ها. تبلیغات، منو، فوتر و المان‌های نامرتبط را حذف کنید.
03
خلاصه‌سازی هوشمند
اگر محتوا طولانی است، آن را با LLM خلاصه کنید با تمرکز بر اطلاعات مرتبط با سؤال اصلی. حداکثر طول را مشخص کنید (مثلاً 200 کلمه).
04
سنجش هم‌خوانی
به هر نتیجه یک امتیاز relevance بدهید (0-1). نتایج با امتیاز پایین‌تر از threshold را کنار بگذارید. می‌توان از embedding similarity یا LLM scoring استفاده کرد.
05
Deduplication
منابع تکراری یا بسیار مشابه را شناسایی و حذف کنید تا از اتلاف context window جلوگیری شود.
06
ثبت ارجاع
برای هر قطعه اطلاعات، URL، عنوان، تاریخ و بخش استفاده‌شده را ذخیره کنید تا در پاسخ نهایی به درستی ارجاع داده شود.

کنترل کیفیت وب‌جستجو یکی از مهم‌ترین بخش‌های یک ایجنت دانش‌بنیان است. بدون آن، ایجنت می‌تواند توسط اطلاعات نامرتبط یا نادرست گمراه شود.
RAG: بهترین شیوه‌ها
پیاده‌سازی موفق RAG نیازمند توجه به جزئیات زیادی است. در اینجا بهترین شیوه‌ها را برای هر مرحله از فرآیند RAG بررسی می‌کنیم.
Chunking بهینه
اندازه chunk بین 300-800 کاراکتر معمولاً بهترین نتیجه را می‌دهد. خیلی کوچک: از دست دادن زمینه. خیلی بزرگ: اطلاعات نامرتبط زیاد. Overlap 50-100 کاراکتر برای حفظ پیوستگی.
Embeddings فارسی
برای محتوای فارسی، از مدل‌های چندزبانه یا مخصوص فارسی استفاده کنید: paraphrase-multilingual-MiniLM، multilingual-e5-large. مدل‌های انگلیسی روی فارسی ضعیف هستند.
متادیتا غنی
هر chunk را با metadata کامل ذخیره کنید: نام سند، نویسنده، تاریخ، بخش، کلمات کلیدی. این اطلاعات برای فیلتر و ارجاع دقیق ضروری است.
فشرده‌سازی زمینه
وقتی chunks بازیابی‌شده طولانی هستند، آن‌ها را فشرده کنید: حذف جملات نامرتبط، خلاصه‌سازی، استخراج فقط اطلاعات مرتبط با سؤال.
استراتژی بازیابی
  • Similarity Search: بازیابی k نزدیک‌ترین (معمولاً 5-10)
  • MMR (Max Marginal Relevance): تنوع در نتایج
  • Hybrid Search: ترکیب semantic و keyword
  • Re-ranking: مرتب‌سازی مجدد با مدل دقیق‌تر
Citations دقیق
در خروجی نهایی، برای هر بخش از پاسخ مشخص کنید که از کدام chunk استفاده شده:
"بر اساس سند HR-2024..." [منبع: سیاست استخدام، ص 12]
این شفافیت باعث اعتماد کاربر و قابلیت verification می‌شود.
Function Calling: طراحی Schema
طراحی Schema صحیح برای توابع یکی از مهم‌ترین عوامل در موفقیت فراخوانی تابع توسط مدل است. یک Schema خوب باید واضح، دقیق و قابل فهم برای مدل باشد.
نام‌گذاری معنادار
نام تابع باید واضح و توصیفی باشد: search_customer_orders search. نام پارامترها نیز باید معنادار باشند و مطابق convention باشند.
توضیحات دقیق
Docstring کامل با توضیح کاربرد تابع، هر پارامتر، و خروجی مورد انتظار. مثال‌های کاربرد را نیز بیاورید. این توضیحات مستقیماً به مدل داده می‌شوند.
تایپ قوی
از type hints پایتون و JSON Schema دقیق استفاده کنید. مشخص کنید که کدام پارامترها required و کدام optional هستند. مقادیر پیش‌فرض برای پارامترهای اختیاری تعریف کنید.
Validation و Error Handling
خطاهای احتمالی را پیش‌بینی کنید و پیام‌های خطای واضح و قابل اقدام برگردانید. مدل باید بتواند از پیام خطا یاد بگیرد و تلاش دیگری کند.
from typing import Optional, List from pydantic import BaseModel, Field class SearchOrdersParams(BaseModel): customer_id: str = Field(..., description="شناسه یکتای مشتری") status: Optional[str] = Field( None, description="وضعیت سفارش (pending, completed, cancelled)" ) limit: int = Field( 10, ge=1, le=100, description="حداکثر تعداد نتایج (1-100)" ) @tool def search_customer_orders( customer_id: str, status: Optional[str] = None, limit: int = 10 ) -> str: """ جستجوی سفارشات یک مشتری در سیستم CRM این تابع سفارشات یک مشتری را بر اساس شناسه و فیلترهای اختیاری جستجو می‌کند و لیست سفارشات را برمی‌گرداند. Args: customer_id: شناسه یکتای مشتری (الزامی) status: فیلتر بر اساس وضعیت (اختیاری: pending, completed, cancelled) limit: حداکثر تعداد نتایج (پیش‌فرض: 10، حداکثر: 100) Returns: لیست سفارشات به فرمت JSON string Raises: ValueError: اگر customer_id نامعتبر یا status غیرمجاز باشد Example: search_customer_orders("CUS-12345", status="completed", limit=5) """ # Validation if not customer_id.startswith("CUS-"): raise ValueError("customer_id باید با 'CUS-' شروع شود") valid_statuses = ["pending", "completed", "cancelled", None] if status not in valid_statuses: raise ValueError(f"status باید یکی از {valid_statuses} باشد") # پیاده‌سازی واقعی try: orders = crm_client.get_orders(customer_id, status, limit) return format_orders(orders) except Exception as e: return f"خطا در جستجوی سفارشات: {str(e)}"
چندابزاری (Multi-Tool) و اولویت‌دهی
وقتی ایجنت به چندین ابزار دسترسی دارد، باید بتواند تصمیم بگیرد که کدام ابزار را کی استفاده کند. این نیازمند یک استراتژی انتخاب هوشمند است.
برای هر نوع سؤال، ماتریس انتخاب ابزار تعریف کنید:
سؤالات سیاستی/داخلی
اولویت اول: search_internal_docs (دقیق‌ترین)
اولویت دوم: وب‌جستجو فقط در صورت عدم یافتن
ابزارهای کمکی: خلاصه‌ساز، translator
سؤالات فنی/به‌روز
اولویت اول: وب‌جستجو (اطلاعات تازه)
اولویت دوم: اسناد داخلی (زمینه سازمانی)
ابزارهای کمکی: code_execution، StackOverflow API
سؤالات آماری/تحلیلی
اولویت اول: database_query (داده دقیق)
اولویت دوم: Python tool (محاسبات)
ابزارهای کمکی: chart_generator، summarizer

راهبرد کلی: تعداد چرخه‌های Thought→Action را محدود کنید (مثلاً حداکثر 5). اگر پس از N تلاش به نتیجه نرسید، به کاربر بگویید که نیاز به کمک انسانی دارد.
خطایابی رایج ایجنت‌ها
حتی با طراحی دقیق، ایجنت‌ها می‌توانند با مشکلاتی مواجه شوند. شناخت خطاهای رایج و راه‌حل‌های آن‌ها به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر مشکلات را برطرف کنید.
۱. Formatting Errors
علامت: ایجنت ابزار را با فرمت نادرست فراخوانی می‌کند
دلیل: مدل فرمت JSON/Function Call را درست یاد نگرفته
راه‌حل:
  • Few-shot examples بیشتر در Prompt
  • Fine-tuning مدل روی دیتاست Function Calling
  • استفاده از مدلی که native support دارد
  • Parser قوی‌تر برای تحمل خطاهای جزئی
۲. Hallucination
علامت: ایجنت اطلاعات نادرست یا بی‌منبع می‌دهد
دلیل: مدل به جای استفاده از ابزارها، از دانش داخلی خود استفاده می‌کند
راه‌حل:
  • تأکید بیشتر در Prompt: "فقط از ابزارها استفاده کن"
  • RAG: ارائه شواهد مستقیم
  • Groundedness Check: بررسی خودکار منبع‌دهی
  • Penalization: جریمه برای پاسخ‌های بدون منبع
۳. Looping
علامت: ایجنت در حلقه می‌افتد و ابزار را بارها تکرار می‌کند
دلیل: عدم تشخیص موفقیت یا شکست، عدم شرط خروج واضح
راه‌حل:
  • حداکثر تعداد چرخه (max_iterations=5)
  • Signal واضح برای "task completed"
  • تشخیص تکرار: اگر action یکسان چند بار تکرار شد، stop
  • Timeout: اگر زمان زیادی گذشت، abort
برای هر خطا، لاگ دقیق Thought→Action→Observation ضروری است. با تحلیل این لاگ‌ها، می‌توانید دقیقاً ببینید که ایجنت کجا اشتباه کرده و چطور می‌توان آن را اصلاح کرد.
سنجه‌ها و A/B تست
بهبود مستمر ایجنت نیازمند ارزیابی منظم و تست‌های کنترل‌شده است. A/B testing به شما امکان می‌دهد تا تأثیر تغییرات را به صورت علمی اندازه‌گیری کنید.
92%
Success Rate
درصد وظایفی که با موفقیت کامل انجام شدند
87%
User Satisfaction
رضایت کاربران از کیفیت پاسخ‌ها
72%
First-Try Success
درصد مواردی که در اولین تلاش موفق شد
Golden Set (مجموعه مرجع)
مجموعه‌ای از سناریوهای استاندارد که به طور منظم ایجنت را با آن‌ها تست می‌کنید:
  • ۲۰-۵۰ سؤال پوششی از موضوعات مختلف
  • شامل موارد ساده، متوسط و پیچیده
  • پاسخ‌های مورد انتظار مشخص
  • معیارهای موفقیت واضح
این مجموعه را هر هفته یا ماه اجرا کنید و نتایج را با نسخه‌های قبلی مقایسه کنید.
A/B Testing
برای تست تأثیر تغییرات:
  • Variant A: نسخه فعلی (Baseline)
  • Variant B: نسخه با تغییر (مثلاً Prompt جدید)
ترافیک را تقسیم کنید (مثلاً 50/50) و سنجه‌های کلیدی را مقایسه کنید:
  • Success Rate
  • Average Latency
  • Cost per Task
  • User Satisfaction Score
پس از جمع‌آوری داده کافی (مثلاً 100 تعامل هر variant)، نتایج را تحلیل کنید و نسخه برتر را انتخاب کنید.
چرخهٔ بهبود مستمر: Measure → Analyze → Hypothesize → Test → Implement → Repeat. این فرآیند ضمانت می‌کند که ایجنت شما به طور مداوم بهتر می‌شود.
طراحی برای فارسی
کار با زبان فارسی چالش‌های خاص خود را دارد. ایجنت‌هایی که برای فارسی‌زبانان طراحی می‌شوند، باید این جزئیات را در نظر بگیرند تا تجربه‌ای روان و دقیق ارائه دهند.
لهجه و واژگان
فارسی در مناطق مختلف با لهجه‌ها و واژگان متفاوت صحبت می‌شود. ایجنت باید:
  • واژگان رسمی و محاوره‌ای را بشناسد
  • با املاهای مختلف (یه/یک، اینطور/این‌طور) کنار بیاید
  • اسامی خاص فارسی و عربی را درست تشخیص دهد
  • با عبارات محلی آشنا باشد (مثلاً "قابل نداره" = "مهم نیست")
تاریخ و اعداد
سیستم‌های تاریخ و نمایش اعداد در فارسی متفاوت است:
  • تاریخ شمسی (۱۴۰۳/۰۸/۱۵) در کنار میلادی
  • اعداد فارسی (۱۲۳۴) در کنار لاتین (1234)
  • تبدیل خودکار بین فرمت‌ها
  • ارقام به حروف (۱۲۳ = یکصد و بیست و سه)
ASR برای فارسی
ارزیابی کیفیت تشخیص گفتار روی:
  • لهجه‌های مختلف (تهرانی، اصفهانی، شیرازی، تبریزی)
  • سرعت‌های صحبت مختلف
  • نویز پس‌زمینه (دفتر، خیابان، خانه)
  • کلمات خارجی و اصطلاحات تخصصی
تست با داده‌های واقعی و بهبود مدل در صورت نیاز
TTS با لحن مناسب
صدای ایجنت باید با سناریو هماهنگ باشد:
  • رسمی: برای اطلاع‌رسانی‌های سازمانی، خدمات دولتی
  • دوستانه: برای پشتیبانی مشتری، فروش
  • محاوره‌ای: برای ربات‌های شخصی، سرگرمی
SSML برای کنترل دقیق لحن، سرعت و تأکید
کانال‌های خروجی ایجنت
یک ایجنت پیشرفته باید قادر باشد خروجی خود را در فرمت‌ها و کانال‌های مختلف ارائه دهد، بسته به نیاز کاربر و نوع اطلاعات. این انعطاف‌پذیری تجربه کاربری را به طور چشمگیری بهبود می‌بخشد.
متن ساختاریافته
پاسخ‌های متنی با قالب‌بندی غنی: Markdown برای وب، HTML برای ایمیل، JSON برای APIها. شامل هدینگ‌ها، لیست‌ها، جداول، code blocks و لینک‌های تعاملی. این فرمت برای نمایش در رابط‌های مختلف بهینه است.
فایل‌های قابل دانلود
تولید فایل‌های آماده استفاده: PDF برای گزارش‌های رسمی، Doc/Docx برای اسناد قابل ویرایش، CSV/Excel برای داده‌های جدولی، PNG/SVG برای نمودارها و تصاویر. کاربر می‌تواند مستقیماً دانلود و استفاده کند.
کانال‌های ارتباطی
ارسال خودکار از طریق کانال‌های مختلف: ایمیل با قالب‌بندی HTML و پیوست‌ها، تماس تلفنی برای اطلاع‌رسانی فوری، پیامک برای هشدارها و یادآوری‌ها، یکپارچه‌سازی با Slack/Teams برای همکاری تیمی.
محتوای چندرسانه‌ای
تولید محتوای بصری و شنیداری: فایل‌های صوتی MP3/WAV برای پادکست یا یادآوری، ویدیوهای آموزشی با آواتار، اینفوگرافیک‌ها و تصاویر توضیحی، ارائه‌های اسلاید برای جلسات.
# نمونه انتخاب خودکار فرمت خروجی def generate_output(content, user_preference, content_type): """تولید خروجی در فرمت مناسب""" if content_type == "report": # گزارش‌های رسمی → PDF return generate_pdf(content, template="professional") elif content_type == "data": # داده‌های تحلیلی → Excel + نمودارها return generate_excel_with_charts(content) elif content_type == "tutorial": # آموزش → ویدیو با آواتار script = content audio = text_to_speech(script) video = create_avatar_video(audio) return video elif user_preference == "audio": # کاربر صوتی را ترجیح می‌دهد return text_to_speech(content) else: # پیش‌فرض: متن ساختاریافته return format_markdown(content)

نکته: بهتر است در ابتدای تعامل از کاربر بپرسید که خروجی را در چه فرمتی ترجیح می‌دهد، یا این اولویت را در پروفایل کاربر ذخیره کنید.
امنیت و انطباق
در طراحی و استقرار ایجنت‌های سازمانی، امنیت و انطباق با قوانین از اهمیت حیاتی برخوردار است. نقض امنیت یا عدم رعایت مقررات می‌تواند عواقب جدی حقوقی و مالی داشته باشد.
طبقه‌بندی و مدیریت داده
تمام داده‌ها باید طبقه‌بندی شوند: عمومی (Public)، داخلی (Internal)، محرمانه (Confidential)، بسیار محرمانه (Highly Confidential). هر سطح دسترسی متفاوتی دارد و باید با سیاست‌های مشخصی محافظت شود.
PII (Personally Identifiable Information): اطلاعات شخصی مانند نام، آدرس، شماره ملی، شماره کارت باید با دقت ویژه مدیریت شوند. حداقل نگه‌داری، رمزگذاری و دسترسی محدود ضروری است.
ماسک‌سازی و محافظت
ورودی و خروجی ایجنت باید از لایه‌های محافظتی عبور کند:
  • Input Sanitization: حذف یا ماسک کردن اطلاعات حساس قبل از ارسال به LLM
  • Output Filtering: بررسی خروجی برای افشای تصادفی اطلاعات محرمانه
  • Redaction: جایگزینی PII با placeholders (مثلاً "محمد رضایی" → "[نام]")
مدیریت Secrets
هیچ‌گاه API keys، passwords یا tokens را در کد یا لاگ‌ها ذخیره نکنید. از سیستم‌های تخصصی استفاده کنید:
  • HashiCorp Vault: مدیریت متمرکز secrets
  • AWS Secrets Manager: برای محیط‌های AWS
  • Azure Key Vault: برای محیط‌های Azure
  • Environment Variables: با دسترسی محدود
ممیزی و پاسخگویی
تمام فعالیت‌های ایجنت باید قابل ردیابی باشند:
  • چه کسی چه زمانی چه درخواستی داده
  • ایجنت به چه ابزارها و داده‌هایی دسترسی پیدا کرده
  • چه تصمیماتی گرفته و چرا
  • لاگ‌ها تغییرناپذیر و با timestamp دقیق
این اطلاعات برای تحقیق حوادث، compliance audits و بهبود سیستم ضروری است.
معماری تولیدی (Production)
استقرار ایجنت در محیط تولیدی نیازمند معماری مقیاس‌پذیر، قابل اطمینان و قابل نگهداری است. معماری زیر الگویی است که برای سیستم‌های سازمانی توصیه می‌شود.
API Gateway
نقطه ورود واحد برای تمام درخواست‌ها. وظایف: Authentication، Rate Limiting، Request Routing، Response Caching، API Versioning. پیاده‌سازی با Kong، AWS API Gateway یا Nginx.
Agent Orchestrator
هسته مرکزی که جریان کار را مدیریت می‌کند. دریافت درخواست، تصمیم‌گیری روی ابزارها، ترکیب نتایج، و ارسال پاسخ. این سرویس stateless است و قابل مقیاس‌گذاری افقی.
Tooling Microservices
هر دسته ابزار یک microservice مستقل: RAG Service، Web Search Service، Database Service، File Generation Service. هر کدام با تکنولوژی و زبان مناسب خود پیاده‌سازی شده و مستقل مقیاس می‌شوند.
01
Observability (قابلیت مشاهده)
سه رکن اصلی: Logs برای رویدادهای تک‌تک، Metrics برای اندازه‌گیری‌های عددی (latency، throughput، error rate)، Traces برای ردیابی یک request در تمام سرویس‌ها. ابزارها: ELK Stack، Prometheus، Grafana، Jaeger
02
ارتقا بدون Downtime
استراتژی‌های deployment: Blue/Green - دو محیط کامل، سوئیچ فوری. Canary - ارتقا تدریجی (۵٪ → ۲۵٪ → ۵۰٪ → ۱۰۰٪). Rolling Update - جایگزینی تدریجی instances
اقتصاد ایجنت (ROI)
توجیه اقتصادی استقرار ایجنت‌های هوشمند نیازمند تحلیل دقیق هزینه‌ها و مزایا است. سازمان‌ها باید بتوانند ROI را محاسبه و به ذینفعان گزارش دهند.
65%
کاهش زمان
میانگین صرفه‌جویی در زمان انجام وظایف تکراری
40%
کاهش هزینه
کاهش هزینه عملیاتی در مقایسه با روش سنتی
85%
دقت بالاتر
بهبود دقت در مقایسه با فرآیندهای دستی
24/7
دسترسی مداوم
ارائه خدمات بدون وقفه در تمام ساعات
هزینه‌های اولیه و جاری
هزینه‌های توسعه:
  • تیم توسعه (۲-۴ نفر، ۲-۳ ماه)
  • طراحی و برنامه‌ریزی
  • پیاده‌سازی و تست
  • آموزش و مستندسازی
هزینه‌های عملیاتی (ماهانه):
  • LLM API یا hosting (۵۰۰-۵۰۰۰ دلار)
  • زیرساخت cloud (۲۰۰-۲۰۰۰ دلار)
  • سرویس‌های جانبی (TTS، ویدیو، تلفن)
  • نگهداری و پشتیبانی
مزایای قابل اندازه‌گیری
صرفه‌جویی زمان:
  • کاهش ۵۰-۷۰٪ زمان جستجو و تحلیل
  • پاسخ‌گویی فوری به جای ساعت‌ها انتظار
  • خودکارسازی وظایف تکراری
بهبود کیفیت:
  • پاسخ‌های مستند و دقیق‌تر
  • کاهش خطای انسانی
  • یکنواختی در ارائه اطلاعات
رضایت کاربر:
  • دسترسی ۲۴/۷
  • پاسخ‌های سریع
  • تجربه شخصی‌سازی‌شده
معمولاً break-even بین ماه ۶ تا ۹ رخ می‌دهد. پس از آن، صرفه‌جویی‌ها به طور قابل توجهی از هزینه‌ها پیشی می‌گیرند.
تیم و نقش‌ها
موفقیت در استقرار ایجنت‌های هوشمند نیازمند تیمی چندتخصصی با نقش‌های مشخص است. هر نقش مسئولیت‌های خاصی دارد که با یکدیگر تکمیل می‌شوند.
AI Product Manager / Agent PM
تعریف چشم‌انداز محصول، تعیین اولویت‌های ویژگی‌ها، مدیریت backlog، ارتباط با ذینفعان، اندازه‌گیری موفقیت و ROI. این نقش پل بین نیازهای کسب‌وکار و امکانات فنی است.
Prompt/Policy Engineer
طراحی و بهینه‌سازی Prompt‌ها، تعریف سیاست‌های تصمیم‌گیری ایجنت، ارزیابی و بهبود مستمر کیفیت پاسخ‌ها، مدیریت Few-shot Examples. این نقش تخصصی نیاز به درک عمیق از قابلیت‌ها و محدودیت‌های LLM دارد.
Data/ML Engineer
مدیریت pipeline داده، راه‌اندازی و نگهداری Vector Stores، Fine-tuning مدل‌ها، بهینه‌سازی Embeddings، مدیریت دیتاست‌های آموزشی و ارزیابی. این نقش زیرساخت داده‌ای ایجنت را تضمین می‌کند.
Platform/SRE Engineer
استقرار و مقیاس‌گذاری زیرساخت، مانیتورینگ و alerting، مدیریت incidents، بهینه‌سازی performance، اطمینان از availability و reliability. این نقش سلامت عملیاتی سیستم را حفظ می‌کند.
Legal/Compliance
اطمینان از انطباق با قوانین و مقررات، بررسی قراردادها با ارائه‌دهندگان، مدیریت ریسک‌های حقوقی، تدوین سیاست‌های استفاده و حریم خصوصی
Security Specialist
ارزیابی امنیت، penetration testing، مدیریت vulnerabilities، تعریف و اجرای سیاست‌های امنیتی، آموزش تیم
چک‌لیست پایلوت ۳۰روزه
یک پایلوت ۳۰روزه به شما اجازه می‌دهد تا ارزش ایجنت را سریع به اثبات برسانید و یاد بگیرید، بدون سرمایه‌گذاری عظیم. این چک‌لیست مسیر را مشخص می‌کند.
1
هفته ۱: آماده‌سازی
  • تعریف دامنه محدود و مشخص (مثلاً پاسخ به ۵۰ سؤال متداول)
  • انتخاب ۱۰-۱۵ کاربر پایلوت
  • آماده‌سازی داده و اسناد (۲۰-۳۰ سند کلیدی)
  • تعریف سنجه‌های موفقیت واضح
2
هفته ۲: توسعه MVP
  • پیاده‌سازی ایجنت پایه با RAG ساده
  • یکپارچه‌سازی با ۲-۳ ابزار اصلی
  • تست داخلی توسط تیم
  • رفع باگ‌های اولیه
3
هفته ۳: پایلوت
  • راه‌اندازی برای کاربران پایلوت
  • ثبت تمام تعاملات و بازخوردها
  • پشتیبانی فعال و پاسخ سریع
  • بهبودهای روزانه بر اساس یافته‌ها
4
هفته ۴: ارزیابی
  • تحلیل داده‌های استفاده و عملکرد
  • مصاحبه با کاربران
  • گزارش نتایج و دروس آموخته
  • تصمیم: ادامه، pivot یا توقف
80%
Success Rate هدف
حداقل نرخ موفقیت برای ادامه
4.0
امتیاز رضایت (از ۵)
رضایت کاربران از کیفیت
70%
نرخ پذیرش
کاربران که می‌خواهند استفاده ادامه یابد

کلید موفقیت پایلوت: دامنه کوچک، انتظارات واقعی، بازخورد مداوم و بهبود سریع. هدف یادگیری است، نه کامل بودن.
گذار به Production (۶۰–۹۰ روز)
پس از موفقیت پایلوت، زمان گذار به Production است. این فرآیند نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، سخت‌کردن سیستم و آماده‌سازی برای مقیاس است.
سخت‌کردن سیستم
افزودن لایه‌های امنیتی کامل: Authentication قوی، Authorization granular، Encryption در transit و at rest، Input validation جامع، Rate limiting، DDoS protection. همچنین بهینه‌سازی performance: Caching، Connection pooling، Query optimization.
یکپارچه‌سازی کامل
استقرار تمام افزونه‌ها و قابلیت‌ها: RAG روی کل بانک اسناد، وب‌جستجو با فیلترهای پیشرفته، تولید تصویر/صدا/ویدیو، اتصال به تمام سیستم‌های سازمانی (CRM، ERP، HR). هر یکپارچه‌سازی باید به طور کامل تست شود.
Observability جامع
پیاده‌سازی سیستم‌های مانیتورینگ حرفه‌ای: Real-time dashboards، Alerting rules برای anomalies، Distributed tracing برای debugging، Log aggregation و analysis، Performance metrics و SLO tracking.
مستندات و آموزش
تهیه مستندات جامع: راهنمای کاربری، Best practices، Troubleshooting guide، API documentation، Architecture diagrams. برگزاری جلسات آموزشی برای کاربران نهایی و تیم پشتیبانی.
Rollout مرحله‌ای
استقرار تدریجی: ۱۰٪ کاربران → بررسی metrics → ۲۵٪ → ۵۰٪ → ۱۰۰٪. در هر مرحله، monitoring دقیق و آماده‌باش برای rollback سریع در صورت مشکل.
پشتیبانی و نگهداری
راه‌اندازی تیم پشتیبانی: Tier 1 (کاربران)، Tier 2 (مسائل فنی)، Tier 3 (توسعه‌دهندگان). تعریف SLA، روند escalation، و برنامه on-call برای مسائل critical.
99.5%
Uptime هدف
دسترسی مورد انتظار سیستم
2s
P95 Latency
حداکثر زمان پاسخ برای ۹۵٪ درخواست‌ها
100
Requests/sec
ظرفیت مورد نیاز سیستم
مطالعهٔ موردی: ویدیو + آواتار در آموزش
بیایید یک مطالعهٔ موردی واقعی را بررسی کنیم: یک سازمان آموزشی که می‌خواهد به طور خودکار ویدیوهای آموزشی فارسی برای دوره‌های آنلاین خود تولید کند.
چالش
تولید ویدیوهای آموزشی سنتی:
  • زمان‌بر (۵-۷ روز برای یک ویدیوی ۱۰ دقیقه‌ای)
  • هزینه‌بر (تیم فیلمبرداری، تدوینگر، گوینده)
  • محدودیت در به‌روزرسانی
  • عدم یکنواختی کیفیت
راه‌حل با ایجنت
سیستم خودکار تولید ویدیو:
  • زمان: کاهش به ۲-۳ ساعت
  • هزینه: کاهش ۷۰٪
  • به‌روزرسانی: در عرض ساعت‌ها
  • کیفیت: یکنواخت و حرفه‌ای
1
تولید اسکریپت
ایجنت بر اساس سرفصل و سطح مخاطب، اسکریپت آموزشی ساختاریافته تولید می‌کند: مقدمه، نکات کلیدی، مثال‌ها، خلاصه
2
بازنگری خودکار
بررسی اسکریپت برای: طول مناسب (۸-۱۲ دقیقه)، وضوح و سادگی زبان، جملات کوتاه برای گفتار، مثال‌های عملی
3
تولید صدا
تبدیل به گفتار با Azure TTS (صدای Dilara برای لحن دوستانه آموزشی): سرعت مناسب، تأکید روی نکات کلیدی، مکث‌های طبیعی
4
ساخت ویدیو
Synthesia آواتار فارسی‌زبان را با صدا هماهنگ می‌کند: پس‌زمینه حرفه‌ای، لوگوی سازمان، زیرنویس فارسی
5
انتشار و تحلیل
آپلود خودکار به LMS، ثبت metadata، پایش تعامل و بازخورد برای بهبود مستمر
نتایج پس از ۶ ماه: ۱۲۰ ویدیوی آموزشی تولید شده، ۸۵٪ رضایت دانشجویان، ۶۵٪ کاهش هزینه، امکان به‌روزرسانی سریع محتوا بر اساس بازخورد.
مطالعهٔ موردی: ایجنت تلفنی پشتیبانی
یک شرکت خدماتی با حجم بالای تماس‌های پشتیبانی تصمیم گرفت یک ایجنت تلفنی برای پاسخ‌گویی اولیه و مسیریابی تماس‌ها راه‌اندازی کند.
01
خوش‌آمدگویی
"سلام! به پشتیبانی [شرکت] خوش آمدید. من دستیار هوشمند هستم و می‌تونم کمکتون کنم. لطفاً مشکل یا درخواست خودتون رو بگید."
02
تشخیص نیت
ایجنت با Whisper صدا را به متن تبدیل، سپس با LLM نیت را شناسایی می‌کند: استعلام وضعیت سفارش، مشکل فنی، تغییر اطلاعات، شکایت، سایر
03
احراز هویت
"برای دسترسی به اطلاعات حسابتون، لطفاً شماره موبایل یا کد ملی‌تون رو بگید." بررسی در سیستم CRM و تأیید هویت
04
اقدام
بسته به نیت: استعلام از دیتابیس، ثبت درخواست، راهنمایی مرحله‌به‌مرحله، یا انتقال به اپراتور انسانی برای موارد پیچیده
05
جمع‌بندی
"آیا سؤال دیگه‌ای دارید؟" اگر نه: "ممنون از تماستون. خداحافظ!" + ارسال SMS خلاصه تعامل و شماره پیگیری
بودجه‌بندی ماهانه
تماس‌ها: ۳۰۰۰ تماس/ماه
میانگین مدت: ۴ دقیقه
کل دقیقه: ۱۲۰۰۰ دقیقه
هزینه متوسط: $0.12/دقیقه
هزینه کل: $1,440/ماه
هزینه قبلی (انسانی): $8,000/ماه
صرفه‌جویی: ۸۲٪
نتایج کلیدی
  • Containment Rate: ۶۸٪ (عالی)
  • رضایت کاربر: ۴.۲/۵
  • زمان انتظار: صفر
  • دسترسی: ۲۴/۷
  • کاهش بار: ۷۰٪ کاهش تماس‌های به اپراتور انسانی
اپراتورهای انسانی اکنون روی موارد پیچیده‌تر و ارزش بالاتر تمرکز می‌کنند.
مطالعهٔ موردی: Open WebUI در سازمان
یک شرکت فناوری متوسط (۲۰۰ کارمند) تصمیم گرفت Open WebUI را به عنوان "ChatGPT داخلی" خود راه‌اندازی کند تا کارمندان بتوانند از قدرت LLM استفاده کنند بدون نگرانی دربارهٔ امنیت داده.
چالش‌های اولیه
  • کارمندان از ChatGPT شخصی استفاده می‌کردند
  • ریسک نشت اطلاعات حساس
  • عدم کنترل بر استفاده
  • هزینه‌های پراکنده و غیرقابل ردیابی
  • عدم یکپارچگی با سیستم‌های داخلی
راه‌حل پیاده‌سازی‌شده
  • نصب Open WebUI روی سرور داخلی
  • اتصال به Ollama (Llama 3) و OpenRouter
  • یکپارچه‌سازی با Azure AD
  • RBAC برای کنترل دسترسی
  • افزونه RAG روی اسناد شرکت
  • Custom Functions برای CRM و JIRA
استراتژی چندموتوره
Llama 3 (Local): برای کارهای عمومی، سرعت بالا، هزینه صفر. GPT-4o-mini (OpenRouter): برای تحلیل‌های پیچیده. Claude 3.5 (OpenRouter): برای کدنویسی و اسناد طولانی. کاربران می‌توانند در لحظه انتخاب کنند.
یکپارچه‌سازی‌های سفارشی
توابع اختصاصی برای: دریافت اطلاعات مشتری از CRM، جستجو و ایجاد ticket در JIRA، استعلام از دیتابیس فروش، دسترسی به knowledge base داخلی. همه با محدودیت‌های امنیتی مناسب.
امنیت و حاکمیت
RBAC با ۴ سطح: Admin، Developer، Business User، Guest. تمام تعاملات لاگ می‌شوند. داده‌ها هیچ‌گاه سازمان را ترک نمی‌کنند (به جز برای مدل‌های ابری با رضایت کاربر).
180
کاربران فعال
از ۲۰۰ کارمند (۹۰٪ پذیرش)
5000
پرسش/ماه
میانگین استفاده
$800
هزینه ماهانه
در مقابل $6000 با ChatGPT Team
کار با ایجنت‌ها: «چطور کار بسپاریم؟» (۱)
یکی از مهارت‌های کلیدی در کار با ایجنت‌ها، دانستن نحوهٔ صحیح سپردن کار است. ایجنت‌ها برخلاف انسان‌ها نیاز به دستورالعمل‌های دقیق و ساختاریافته دارند.
1
تعریف دقیق هدف
به جای: "یه چیزی درباره بازاریابی بنویس"
بنویسید: "یک خلاصه ۵۰۰ کلمه‌ای از استراتژی‌های بازاریابی دیجیتال برای استارتاپ‌های B2B تهیه کن، با تمرکز بر SEO، Content Marketing و LinkedIn Ads."
چرا مهم است: هدف واضح به ایجنت کمک می‌کند تا بداند دقیقاً چه چیزی باید تولید کند و چه معیارهایی برای موفقیت وجود دارد.
2
مشخص کردن قیود و معیارها
قیدها را صریح بیان کنید:
  • زمان: "حداکثر ۱۰ دقیقه زمان پردازش"
  • هزینه: "از ابزارهای رایگان یا کم‌هزینه استفاده کن"
  • فرمت: "خروجی باید PDF با لوگوی شرکت باشد"
  • منبع: "فقط از اسناد سال ۲۰۲۳-۲۰۲۴ استفاده کن"
  • کیفیت: "تمام ادعاها باید با منبع معتبر پشتیبانی شوند"
3
دستور اقدام
مشخص کنید ایجنت چه ابزارها و اقداماتی می‌تواند/باید انجام دهد:
  • ابزارهای مجاز: "می‌تونی از جستجوی وب، اسناد داخلی و دیتابیس فروش استفاده کنی"
  • حد چرخه: "حداکثر ۵ بار ابزار فراخوانی کن"
  • قالب خروجی: "پاسخ رو در قالب: خلاصه، نکات کلیدی (با bullet points)، نتیجه‌گیری، منابع ارائه بده"
کار با ایجنت‌ها: «چطور کار بسپاریم؟» (۲)
بیایید یک مثال کامل از نحوهٔ صحیح سپردن کار به ایجنت ببینیم. این مثال تمام عناصر کلیدی را در خود دارد.
مثال: درخواست خلاصه با ارجاع
"یک خلاصهٔ ۶ اسلایدی از سند پیوست (گزارش سالانه ۲۰۲۳) تهیه کن."
ورودی:
  • فایل: annual_report_2023.pdf (پیوست شده)
  • سبک نوشتار: رسمی و حرفه‌ای
  • محدودیت هر اسلاید: حداکثر ۱۰۰ کلمه
خروجی مورد انتظار:
  • فرمت: Markdown با عنوان واضح برای هر اسلاید
  • محتوا: نکات کلیدی، ارقام مهم، نتیجه‌گیری‌ها
  • ارجاع: در انتهای هر نکته، شماره صفحه در قالب [ص. X]
  • بخش جمع‌بندی: یک پاراگراف ۵۰-۷۰ کلمه‌ای با برجسته‌ترین یافته‌ها
قیود:
  • استفاده فقط از اطلاعات موجود در سند (بدون اضافه کردن اطلاعات خارجی)
  • حفظ لحن رسمی و عینی
  • عدم تفسیر یا نظر شخصی
پاسخ مورد انتظار ایجنت:
# اسلاید ۱: مروری بر سال ۲۰۲۳ - رشد ۳۵٪ در درآمد نسبت به سال قبل [ص. ۳] - ورود به ۵ بازار جدید در آسیا [ص. ۸] - استخدام ۱۲۰ نفر نیروی جدید [ص. ۱۵] # اسلاید ۲: عملکرد مالی - درآمد: ۵۰ میلیون دلار [ص. ۲۲] - سود خالص: ۸ میلیون دلار [ص. ۲۲] - EBITDA Margin: ۲۸٪ [ص. ۲۳] [ادامه برای اسلایدهای ۳-۶...] # جمع‌بندی سال ۲۰۲۳ سالی استثنایی برای شرکت بود با رشد قابل توجه در درآمد و سودآوری. ورود موفق به بازارهای جدید و سرمایه‌گذاری در نیروی انسانی، پایه‌گذار رشد پایدار در سال‌های آینده است.
الگوی چندایجنتی
برای وظایف بسیار پیچیده، یک ایجنت ممکن است کافی نباشد. سیستم‌های چندایجنتی که در آن چند ایجنت تخصصی با یکدیگر همکاری می‌کنند، می‌توانند نتایج بهتری ارائه دهند.
Planner (برنامه‌ریز)
هدف کلی را دریافت می‌کند و آن را به گام‌های قابل اجرا تقسیم می‌کند. تصمیم می‌گیرد که کدام ایجنت‌ها باید درگیر شوند و به چه ترتیب.
Researcher (محقق)
مسئول یافتن و جمع‌آوری اطلاعات از منابع مختلف. از وب‌جستجو، RAG و دیتابیس برای پیدا کردن شواهد استفاده می‌کند.
Writer (نویسنده)
اطلاعات جمع‌آوری‌شده را به محتوای ساختاریافته و خواناتبدیل می‌کند. تسلط بر سبک نوشتار، قالب‌بندی و ارجاع‌دهی.
Reviewer (بازبین)
کیفیت خروجی را بررسی می‌کند: دقت اطلاعات، صحت ارجاعات، کامل بودن، کیفیت نوشتار. در صورت نیاز، به مراحل قبل بازخورد می‌دهد.
کانال‌های پیام
ایجنت‌ها از طریق message queue با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. هر پیام شامل: فرستنده، گیرنده، نوع پیام، محتوا، و metadata. این معماری باعث می‌شود که ایجنت‌ها loosely coupled باشند.
زمان‌بندی و هماهنگی
یک Orchestrator مرکزی جریان کار را مدیریت می‌کند: تصمیم می‌گیرد که کدام ایجنت بعدی اجرا شود، timeout و retry را مدیریت می‌کند، و از deadlock جلوگیری می‌کند.
قطع حلقه‌های بیهوده
سیستم باید بتواند حلقه‌های بی‌نهایت را تشخیص دهد: اگر ایجنت‌ها بیش از N بار پیام رد و بدل کردند بدون پیشرفت، کار متوقف شود و به کاربر گزارش داده شود.
نمونهٔ Prompt عملیاتی
یک Prompt عملیاتی جامع که تمام عناصر کلیدی را در خود دارد: نقش، هدف، سیاست‌ها، ابزارها، سبک و فرمت خروجی.
نقش و هدف: شما یک دستیار دانش‌بنیان حرفه‌ای هستید که برای [نام سازمان] کار می‌کنید. هدف اصلی شما پاسخ‌گویی دقیق، سریع و مستند به پرسش‌های کارکنان است. ابزارهای در دسترس: 1. search_internal_docs(query: str) -> str جستجو در بانک اسناد داخلی سازمان 2. web_search(query: str, max_results: int = 5) -> str جستجوی وب در منابع معتبر 3. query_database(sql: str) -> str اجرای کوئری SQL روی دیتابیس (فقط SELECT) 4. create_summary(text: str, max_length: int = 200) -> str تهیه خلاصه از متن طولانی سیاست‌های عملیاتی: 1. همیشه ابتدا اسناد داخلی را بررسی کنید 2. برای هر ادعا یا اطلاعات، منبع مشخص کنید 3. اگر مطمئن نیستید، صریحاً اعلام کنید 4. حداکثر ۵ چرخه Thought→Action→Observation 5. برای موضوعات حساس (مالی، حقوقی، پرسنلی)، به مدیریت ارجاع دهید 6. به اطلاعات شخصی کاربران بدون تأیید دسترسی نداشته باشید محدودیت‌های ابزارها: - search_internal_docs: فقط اسناد public و internal - web_search: حداکثر 10 نتیجه، فقط دامنه‌های معتبر - query_database: فقط SELECT، بدون DELETE/UPDATE/INSERT فرمت خروجی: [پاسخ اصلی با ساختار مناسب - عنوان، نکات کلیدی، توضیحات] منابع: 1. [نام سند / صفحه X] یا [URL] 2. ... در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر: [پیشنهاد منابع اضافی یا مراجعه به تیم/فرد خاص] سبک ارجاع: - برای اسناد داخلی: [نام سند، ص. X] - برای وب: [عنوان مقاله، URL] - برای دیتابیس: [جدول X، رکورد Y] اطلاعات کاربر فعلی: نام: {user_name} نقش: {user_role} دپارتمان: {department} سطح دسترسی: {access_level} مثال تعامل: کاربر: "آخرین گزارش فروش ماه گذشته چیه؟" شما: Thought: باید از دیتابیس فروش کوئری بگیرم Action: query_database("SELECT * FROM sales_reports WHERE month = 'last_month' ORDER BY date DESC LIMIT 1") Observation: [نتیجه کوئری] Final Answer: بر اساس دیتابیس فروش، آخرین گزارش فروش ماه گذشته... [منابع: دیتابیس فروش، رکورد ID 12345] یادآوری مهم: - شفافیت و صداقت اولویت اول است - همیشه منابع را ذکر کنید - اگر نمی‌دانید، بگویید و راهنمایی کنید
نکات اجرای کارگاه (برای مدرس)
این راهنما برای مدرسینی است که می‌خواهند این کارگاه را برگزار کنند. زمان‌بندی، نکات اجرایی و پلن B در اینجا آمده است.
1
۰-۴۰′: مفاهیم
ارائه اسلایدهای مفهومی (کارت‌های ۱-۲۱): تفاوت چت‌بات و ایجنت، معماری، الگوهای کنترلی، حافظه و RAG. استفاده از مثال‌های ملموس و تعاملی. سؤال و جواب کوتاه.
2
۴۰-۸۰′: دمو
پیاده‌سازی زنده (کارت‌های ۲۲-۲۹): ساخت دستیار دانش‌بنیان گام‌به‌گام. کد را روی پروژکتور نشان دهید و توضیح دهید. شرکت‌کنندگان همزمان روی لپ‌تاپ خود دنبال کنند.
3
۸۰-۱۱۰′: موردی
مطالعات موردی (کارت‌های ۶۴-۶۶): بررسی سناریوهای واقعی ویدیو، تلفن و Open WebUI. نمایش demos آماده. بحث گروهی درباره کاربردها در سازمان شرکت‌کنندگان.
4
۱۱۰-۱۲۰′: پایان
سؤال و پاسخ، جمع‌بندی نکات کلیدی، معرفی منابع بیشتر، نظرسنجی و بازخورد
آماده‌سازی قبل از کارگاه
  • تست تمام کلیدها و endpoints یک روز قبل
  • آماده کردن محیط‌های پیش‌نصب برای شرکت‌کنندگان (Docker containers)
  • دانلود تمام فایل‌های نمونه و قرار دادن در یک repo/drive
  • تهیه handout چاپی با لینک‌ها و دستورات مهم
  • بررسی اتصال اینترنت و سرعت کافی برای همه
پلن B (آفلاین/مشکلات فنی)
  • اگر API خراب شد: از Ollama با مدل متن‌باز محلی استفاده کنید (از قبل نصب شده)
  • اگر اینترنت قطع شد: اسناد و کدهای نمونه روی USB/Local Server
  • اگر زمان کم آمد: دمو زنده را کوتاه کنید و به جای آن، ویدیوی ضبط‌شده نشان دهید
  • اگر سؤالات زیاد شد: یک پارکینگ lot برای سؤالات داشته باشید و در انتها پاسخ دهید
پرسش‌های پرتکرار
در طول کارگاه‌ها و مشاوره‌ها، برخی سؤالات به طور مکرر پرسیده می‌شوند. پاسخ‌های جامع به رایج‌ترین آن‌ها در اینجا آمده است.
چه مدلی برای فارسی بهتر است؟
هیچ پاسخ واحدی وجود ندارد. باید روی داده‌های واقعی خودتان ارزیابی کنید. عوامل مهم: کیفیت پاسخ، سرعت، هزینه و قیود حریم خصوصی. برای شروع: GPT-4o-mini (ابری، سریع)، Llama 3 (متن‌باز، ارزان‌تر). در هر صورت، نیاز به تست دقیق روی use case خودتان دارید.
Cloud یا On-Premise؟
بستگی به سه عامل دارد: حساسیت داده (آیا می‌توانید داده‌ها را به خارج ارسال کنید؟)، قوانین (آیا الزامات قانونی وجود دارد؟)، بودجه و مقیاس (هزینه Cloud برای حجم کم منطقی است، برای حجم بالا On-Premise ارزان‌تر می‌شود). پیشنهاد: شروع با Cloud برای MVP سریع، سپس ارزیابی On-Premise برای Production.
چطور از خطاها جلوگیری کنیم؟
سه رویکرد اصلی: ۱. RAG برای کاهش hallucination با ارائه شواهد مستقیم، ۲. ارزیابی دوره‌ای با Golden Set برای تشخیص regression، ۳. Policy سخت‌گیرانه برای محدود کردن رفتارهای پرریسک. همچنین لایه human-in-the-loop برای تصمیمات حساس.
چقدر زمان می‌برد تا ایجنت آماده شود؟
MVP ساده: ۱-۲ هفته. پایلوت قابل استفاده: ۴-۶ هفته. Production-ready: ۲-۳ ماه. این زمان‌ها فرض می‌کنند که تیم فنی مجرب و منابع آماده دارید. برای پروژه‌های پیچیده‌تر یا تیم‌های تازه‌کار، دو برابر زمان را در نظر بگیرید.
منابع و سرویس‌های کلیدی (مرور)
خلاصه‌ای جامع از تمام سرویس‌ها، ابزارها و منابعی که در این کارگاه معرفی شدند. این لیست را به عنوان مرجع سریع در پروژه‌های خود استفاده کنید.
چارچوب و پلتفرم
LangChain: langchain.com - اورکستریشن ایجنت‌ها
Open WebUI: openwebui.com - رابط سازمانی
LangSmith: smith.langchain.com - دیباگ و مانیتورینگ
مدل‌های زبانی
OpenAI: platform.openai.com - GPT-4o، GPT-4o-mini
Anthropic: anthropic.com - Claude 3.5
Hugging Face: huggingface.co - مدل‌های متن‌باز
Ollama: ollama.ai - اجرای محلی مدل‌ها
هاست و استقرار
Hugging Face Endpoints: استقرار مدیریت‌شده
Replicate: replicate.com - هاست ساده
Banana: banana.dev - هاست اقتصادی
AWS/Azure/GCP: GPU Cloud
صدا و گفتار
Whisper: تشخیص گفتار چندزبانه
Azure TTS: Dilara/Farid فارسی
ElevenLabs: elevenlabs.io - Voice Cloning
Murf AI: murf.ai - TTS آموزشی
ویدیو و آواتار
Synthesia: synthesia.io - آواتار حرفه‌ای
D-ID: d-id.com - تبدیل تصویر به آواتار
HeyGen: heygen.com - تمپلیت‌های آماده
Runway: runwayml.com - Gen-2 خلاقانه
تلفن و VoIP
Twilio: twilio.com - پلتفرم محبوب
Telnyx: telnyx.com - رقیب قوی
CloudTalk: cloudtalk.io - راه‌حل سازمانی
نکات اخلاقی/حقوقی
با افزایش قدرت ایجنت‌های هوشمند، مسئولیت‌های اخلاقی و حقوقی نیز افزایش می‌یابد. توجه به این نکات نه تنها از نظر قانونی ضروری است، بلکه برای حفظ اعتماد و پذیرش اجتماعی نیز حیاتی است.
رضایت برای شبیه‌سازی
استفاده از صدا یا تصویر افراد (حتی برای Voice Cloning یا آواتار) بدون رضایت صریح آن‌ها غیرقانونی و غیراخلاقی است. رضایت باید:
  • کتبی و مستند باشد
  • دامنه استفاده را مشخص کند
  • قابل لغو باشد
  • شامل جزئیات نحوه استفاده
برای شخصیت‌های عمومی نیز محدودیت‌ها وجود دارد - حق تصویر و صدا محفوظ است.
اطلاع‌رسانی استفاده از ایجنت
کاربران باید بدانند که با یک ایجنت تعامل می‌کنند، نه انسان. این شفافیت ضروری است:
  • در ابتدای تعامل اعلام شود
  • در رابط کاربری مشخص باشد
  • گزینه "صحبت با انسان" همیشه موجود باشد
فریب کاربر (گذاشتن ایجنت به جای انسان بدون اطلاع) غیراخلاقی و در برخی حوزه‌ها غیرقانونی است.
حفاظت از داده‌های حساس
داده‌های شخصی، مالی، پزشکی و دیگر اطلاعات حساس باید با دقت ویژه مدیریت شوند:
  • حداقل جمع‌آوری (فقط آنچه ضروری است)
  • حداقل نگهداری (حذف پس از استفاده)
  • رمزگذاری همیشگی
  • محدودیت دسترسی سخت
  • ممیزی و لاگ کامل
انطباق با قوانین
بسته به حوزه و جغرافیا، قوانین مختلفی ممکن است اعمال شود:
  • GDPR: برای کاربران اروپایی
  • CCPA: برای کاربران کالیفرنیا
  • HIPAA: برای داده‌های پزشکی (آمریکا)
  • قوانین محلی: مقررات حفاظت از داده در کشور خودتان
مشاوره با متخصصین حقوقی قبل از استقرار ضروری است.
جمع‌بندی و گام‌های بعدی
به پایان این کارگاه جامع رسیدیم. بیایید نکات کلیدی را مرور کنیم و مسیر پیشنهادی برای ادامه را ببینیم.
تفاوت اساسی
چت‌بات فقط پاسخ می‌دهد. ایجنت عمل می‌کند: دسترسی به ابزارها، برنامه‌ریزی، اجرا، دریافت بازخورد و تکرار تا رسیدن به هدف. این تفاوت بنیادی است و نحوه استفاده ما از هوش مصنوعی را دگرگون می‌کند.
شروع کوچک
از یک MVP کوچک با دامنه محدود شروع کنید. ۱۰-۲۰ سؤال متداول، ۲-۳ ابزار ساده، ۱۰-۱۵ کاربر پایلوت. هدف یادگیری است، نه کامل بودن. سریع بسازید، تست کنید، یاد بگیرید و iterate کنید.
ارزیابی منظم
بدون اندازه‌گیری، نمی‌توانید بهبود دهید. سنجه‌های واضح تعریف کنید: Success Rate، Latency، Cost، User Satisfaction. هفتگی یا ماهانه ارزیابی کنید و بر اساس داده‌ها تصمیم بگیرید، نه احساس.
مقیاس‌دهی تدریجی
پس از موفقیت پایلوت، تدریجاً مقیاس دهید. افزودن ابزارهای بیشتر، پوشش موضوعات بیشتر، دسترسی به کاربران بیشتر. در هر مرحله، stability و quality را حفظ کنید.
1
فاز ۱: پایلوت RAG
۳۰-۴۵ روز: ایجنت ساده با RAG روی اسناد داخلی + وب‌جستجو. تمرکز روی پاسخ‌های دقیق و مستند.
2
فاز ۲: صوت و چندرسانه
۴۵-۶۰ روز: افزودن ASR/TTS برای تعامل صوتی، تولید ویدیو با آواتار برای محتوای آموزشی.
3
فاز ۳: ایجنت تلفنی
۶۰-۹۰ روز: راه‌اندازی ایجنت تلفنی برای پشتیبانی ۲۴/۷، کاهش بار تیم انسانی.
4
فاز ۴: سازمانی کامل
۹۰+ روز: استقرار Open WebUI، یکپارچه‌سازی کامل با سیستم‌های سازمانی، RBAC و حاکمیت جامع.
این بسته ۷۵ اسلایدی، بازنویسی‌شده و یکپارچه‌شده از یک گزارش مروری جامع، برای استفاده آموزشی در Gamma.app آماده شده است. موفق باشید!
شروع با LangChain